ROEPING

Een flinke ruzie kan op termijn wellicht goed uitpakken, het is toch uit liefde dat we samen kunnen en willen leven. Niet alleen een liefde voor de mens, maar ook voor de natuur. Doen we dat niet, dan houdt het leven op. Een puur materialistische invulling van het leven, slecht voor het klimaat, lijkt ons allen steeds minder te bekoren. Bedrijven strijden om het hardst zo groen mogelijk te produceren, om vast te houden aan productiegroei als levensdoel, hoe meer producten hoe gelukkiger. Een materieel gedrag passend bij het "what's in for me" principe van de negentiger jaren, een generatie die van alles moet; beide partners een uitdagende baan, quality-time, leuke kinderen en een mooi (duur) 30-jaren huis. Hoe meer we consumeren, hoe gelukkiger we toch worden?
     De jeugd van vandaag weet wel beter. Opgevoed met internet, TMF en iPOD zijn ze uitstekend in staat om talloze activiteiten tegelijk uit te voeren. Het gaat ze ogenschijnlijk allemaal makkelijk af. Stress krijgen ze er niet meer van. Toch kiest deze jeugd bewust voor een minder materiele toekomst. Ze kiezen voor de Alpha wetenschappen zoals psychologie, filosofie en sociologie. De diepere waarden van het leven trekt hen. De jongste generatie kiest voor minder individualisme en meer sociale cohesie en collectiviteit. Het ouderlijk huis is een warm nest. Kwaliteit van het leven is belangrijker dan geld. Ze schamen zich er niet voor een taak in het leven te volbrengen, streven een maatschappelijke (arts, verpleegster, journalist) of geestelijk roeping na. Het idee van een roeping is de laatste decennia sterk afgenomen, maar zij gaan er weer voor.
     Het kan geen toeval zijn dat in korte tijd drie toneelstukken in première gaan over religie, over mensen die in het moderne West-Europa proberen te geloven. Een taboe. Over mensen die in religie en levensovertuiging houvast zoeken. Het delen van dat gezamenlijk geloven voelt voor hen als een thuiskomen. Europeanen zoeken naar intense ervaringen voor de ziel en proberen te leren van andere culturen. "Ik ben die ik ben", maar dan wel de ik, de liefde, beleven in de groep, de samenleving. Zonder die naaste is het eigen leven immers zinloos, je kunt zelfs geen ruzie maken.

 

ZWEDEN

Een donkere kamer van 10m2 in een vervallen huis is soms in de enige optie voor een student. Snel een eigen gezellig plekje maken is dan niet makkelijk. Buiten is de gezelligheid dit weekend vooral te vinden op de vele kerstmarkten, met weinig stichtelijke woorden en vooral veel prullaria. Volwassenen lopen zonder problemen rond met plastic geweien met ledlampjes, maar met enkel kerstlichtjes richt je helaas geen kamer in.
     Verhuizen betekent spulletjes kopen en dan is IKEA handig. Een Zweedse winkel die er overal hetzelfde uitziet en overal vol is met klanten. Ook deze keer bij IKEA in Brussel. Mensen komen met gelukkige gezichten uit de winkel, als ze tenminste niet hebben misgegrepen in het magazijn. In hun enthousiasme denken ze iets groter te wonen dan werkelijk het geval is en kopen te veel en te groot. Dit weekend zelfs ook nog een mooie kerstboom. De vrouw merkt op de parkeerplaats dat de mooie net gekochte kerstboom, toch wel erg groot is voor de bagageruimte van haar autootje. Er steekt zo’n twee meter boom uit.
     De Zweden hadden lange tijd de hoogste zelfmoordcijfers, maar dat percentage daalt. Een Franse socioloog schreef ooit: „Zuidelijke volkeren doden elkaar, noordelijke doden zichzelf”. Die tijd lijkt voorbij, want de Zweden kwamen uit een onderzoek van Cambridge University onder bewoners van vijftien Europese landen nu als gelukkigste naar voren. Qua geluk scoren de Zweden 7,9 (EU: 7,6; Nederland staat op de vijfde plaats met 7,7). Heeft IKEA de Zweden gelukkig gemaakt? De materialen van hout zijn licht en dat is in het donkere Zweden wel zo makkelijk, dat beurt op. Voor de omzet van IKEA is het lucratief dat Zweden vaker scheiden (45 %) dan Nederlanders (38 %). Jammer genoeg voor IKEA daalt het echtscheidingspercentage in Zweden.
     De wereldburger wil ook gelukkig zijn en koopt massaal woonspulletjes bij de Zweedse winkel. Ook mijn dochter heeft de duisternis verdreven met een lichte kamer en een echt bed. De volgende ochtend belt ze enthousiast op, “Pap, ik heb heerlijk geslapen, lekker weer een eigen plekje!”. Zouden die Zweedse producten echt gelukkig maken, of komt na de zonnige midzomernacht toch weer een lange periode donkere winternachten?

KLANTGERICHT

Mijn dochter leert op de hotelschool alles over gastvrijheid en klantgerichtheid. Tijdens haar stage in een hotel past ze dat toe in de dagelijkse praktijk, bijvoorbeeld met Sinterklaas. Ze laat gasten kennismaken met de Nederlandse cultuur, ze mogen 's avonds hun schoen op de gang zetten, niet om te poetsen maar om een Sinterklaascadeautje te krijgen. Een moderne aanpak, maar de Chinese gasten snappen het verhaal niet helemaal en wilden Sinterklaas in levenden lijve zien, waardoor ze bij hun deur bleven posten.
    Wij vieren Sinterklaas zelfs tweemaal. Een feestje met de complete familie is lastig te organiseren, doen we het nog wel of toch maar niet. Wie wil daar nog meer door gaan? Nou de kleinkinderen wilden niet van zo'n festijn af en zo zat toch iedereen, zo'n twintig man, rond de tafel. Geen gedichten, maar een Sinterklaas spel al misten we achteraf wel de gedichten.
     Op 5 december vieren we het traditioneel met ons gezin, pakjes, surprises en gedichten. Een heidens karwei om al die gedichten te schrijven. O zo fijn om op een leuke wijze toch liefde te tonen in het gedicht dat je schrijft, met af en toe een kritische noot. Zo gingen de gedichten natuurlijk ook over de opleiding op de hotelschool, over de nette pakjes en de klantgerichtheid, waar we thuis zo weinig van merken.
     Het heerlijk avondje is de volgende dag abrupt weer verdwenen, de Sint is nergens meer te zien. 's Morgens smst mijn dochter vanuit het hotel dat iemand voor het hotel is vermoord. Die vorm van op de klant richten leert ze niet op school.

LAKS

Door een lerarentekort staken scholieren voor kwaliteit in plaats van kwantiteit. Dit is deels te wijten aan het lakse gedrag van de babyboom generatie leraren, die de toenmalige forse bezuinigingen in het onderwijs afwentelden de instromende jonge collega's, terwijl ze zelf hun ruime salaris behielden. In die tijd was het sowieso moeilijk om aan een baan te komen. Eindelijk vond mijn zwager een baan vinden als gymnastiekdocent. De interesse in het vak leraar nam af, met het huidige tekort aan leraren als gevolg.
     In een zaal vol met grijze koppen, oudere werkgevers, roerde de voorzitter van de jonge werkgevers het thema van solidariteit tussen de generaties aan. De babyboomgeneratie pensioneert en is de krimpende beroepsbevolking bereid bij te dragen aan de groeiende vergrijzing? Hij zag het somber in, want de jeugdige generatie kiest voor het ‘what's in for me’ principe. Een generatie die van alles moet; beide partners een uitdagende baan, quality-time, leuke kinderen en een mooi (duur) 30-jaren huis. Niet een generatie die gelijk klaar staat om op te treden als mantelzorger. Dat is jammer voor ouderen die zorg nodig hebben, maar was de babyboom ook niet een generatie die vooral goed voor zichzelf zorgde?
     Er is hoop, want de jongste generatie kiest voor sociale cohesie. Gezinsbanden zijn belangrijk, individualisme is uit. Het ouderlijk huis is een warm nest en de waliteit van het leven is belangrijker dan geld. Daarom staken scholieren nu voor beter onderwijs, onder leiding van Sywert van Lienden, de jeugdige zeer wel bespraakte voorzitter van hun actiecomité. Sywert imponeert Kamerleden, ambtenaren en media, maar zijn moeder en docenten maken zich zorgen of hij de sets van 5 VWO wel haalt. Wat een leerzame ervaring! Maar ja elke als school wil meeliften op de media-aandacht rond één van je leerlingen. En laat mijn zwager nou net naast zijn uurtjes gymnastiek, ook nog verantwoordelijk zijn voor de PR van Sywert's school. Heeft hij uiteindelijk toch nog baat bij het lakse gedrag toentertijd van zijn nu al gepensioneerde collega's.

UIT

Is het uit, of toch niet? Vlinders in de buik, rode koontjes en stiekeme afspraakjes, je had verkering. Na een tijdje durfde je pas te erkennen 'Het is aan'. Maar na een poos was het uit. Van de ene op de andere dag zag je elkaar niet meer. Vaak knallend en vol tranen uit elkaar, daarna elkaar compleet uit het oog verloren.
     Heden ten dage lijkt dat bij mijn kinderen anders te gaan. De mobieltjes rinkelen continue door de vele belletjes en sms’jes. Al zijn het nog niet de honderden smsjes per maand, die hun vriendinnen met hun vriendjes uitwisselen. Al snel komen vreemde gezichten over de vloer, alles lekker samendoen, ook slapen. Dan is het uit, maar nog niet over. Ze blijven vrienden en blijven ook bij elkaar slapen. Niks geen knallen, redelijk beheerste emotie, ze drijven als het ware langzaam uit elkaar.
     Jeugdvriendschappen zijn er om te koesteren. Nieuwe aanhang wringt zich daar tussen, wat goed en minder goed kan uitpakken. Het gaat snel verkeerd als het niet klikt tussen jouw nieuwe liefje en je jeugdvriend, of andersom. Jeugdvriendschappen verdwijnen daardoor uit beeld, of je ontloopt elkaar.
     Na heel wat jaren tref je het stel op een feestje. Ontlopen is geen optie meer, dus open je het gesprek en bespreek je de oorzaak van de wrijving. Ineens is er ruimte voor positieve emoties. Het hoge woord is eruit, straks is het misschien wel weer aan.

NATUUR

Je kunt jaren en jaren geïnformeerd worden via tv, boeken en kranten, maar het weegt vaak niet op tegen je eigen ervaring, zelfs al duurt die maar één minuut.

     Wanneer je landt op het verder lege vliegveld Zanderij in Suriname, zijn de indrukken direct anders dan je had verwacht. Je eigen ogen vallen toch op andere dingen dan in de boekjes staan. Na negen uur vliegen loop je in een tropisch klimaat over typisch Nederlandse stoeptegels en langs een ‘Heras-hekwerk’ uit Oirschot. Meteen voel je een gemoedelijke sfeer, met zeer vriendelijke en vrolijke mensen die accentloos Randstad-Nederlands spreken. Het is Nederland in de tropen, maar toch geen Nederland. Het voelt niet echt Zuid-Amerikaans, maar heeft meer een Caribische sfeer met een typisch Surinaamse invulling.

     Suriname, waarvan de helft van de inwoners in Paramaribo woont, lijkt wel een spelletje Risk in het echt, met 400.000 spelers. Het is zowel een dorp als een land, een speler op het wereldtoneel. Wethouders zijn hier ministers en de burgemeester is de president.

     Later wordt duidelijk waarom het oude ANWB-wegwijzerbord op Zanderij zo vaak gefotografeerd wordt: het is namelijk één van de weinige richtingborden. Op geen enkel ander kruispunt zie je welke route je moet nemen. Iedereen kent en volgt zijn eigen weg, in een tropisch tempo, vrolijk en met behoud van de eigen culturele achtergrond.

     In het dorpje Groningen ervaar je de invloed van moeder aarde. Zuster Corry uit het Nederlandse Waspik runt samen met de pater een kostschool. De school is afgebrand, de kinderen zijn vertrokken, de katholieke kerk is verlaten. Alles komt en gaat, lijkt het motto. Aan de rechteroever van de brede Saramacca-rivier lagen vroeger de plantages; na veertig jaar is het weer volledig oerwoud. De natuur in de tropen staat grondontwikkeling toe, maar neemt het ook weer terug. De natuur heeft de tijd. Jammer dat de mens daar te gemakkelijk mee omgaat in gebieden waar de natuur zo overweldigend is. Petflessen, blikjes en allerlei andere restanten van de consumptiemaatschappij worden achteloos weggeworpen, spullen die de natuur niet zo makkelijk verteert.

     ‘Er gaat niets boven Groningen’, is de reclame-uiting van de Nederlandse provincie. In het Surinaamse Groningen gaat de natuur echter duidelijk boven de mens. In Suriname kun je optimaal van deze natuur genieten, al is het mensenleven slechts korter dan een tel in de totale ervaring van moeder aarde.

VREDE

Al Gore heeft de Nobelprijs voor de Vrede gewonnen voor zijn inzet voor het milieu, een schoolvoorbeeld van ‘global thinking’. Tegelijkertijd zien we in Europa een opvallende vorm van ‘acting local’: hoe meer Europa één wordt, hoe sterker bij sommigen de behoefte groeit om hun eigen cultuur te benadrukken. Waar men het vroeger waardeerde dat een buitenstaander z'n uiterste best deed om een vreemde taal te spreken, ligt nu de nadruk op de kleinst mogelijke verspreking van de vreemdeling, als bevestiging van zijn ‘anders-zijn’. Virtuele muren worden opgetrokken rondom de eigen cultuur, het lijkt een kwestie van tijd dat die muren ook fysiek worden.
     De felle reacties op de uitspraken van prinses Maxima over de multiculturele samenleving spreken boekdelen. Zelfs haar uiterlijke schoonheid wint het niet meer van haar ‘vreemdelingschap’. De innerlijke schoonheid van haar gedachten over het samenleven van diverse culturen botst met het idee van anderen dat culturen niet mogen integreren. Niet samen, maar hooguit een naast elkaar leven.
     Sommigen willen extra trots zijn op hun eigen cultuur, maar lijken weinig acht te slaan op de grondvesten van die eigen cultuur. Europa is gebaseerd op joodse, christelijke en humanistische normen en waarden, liefde voor elkaar ongeacht ras, geslacht of afkomst. Die basis lijkt te wankelen en beschaving blijkt vaak een dun vernislaagje. Voor de verschrikkelijke gevolgen daarvan hoeven we maar een dagje te rijden, naar het voormalige Joegoslavië. Daar kunnen we als Europeanen toch verre van trots op zijn. Wie voorkomt dat er opnieuw stammenoorlogen uitbreken tussen verschillende culturen in Europa? Die persoon verdient pas echt de vredesprijs.

UITVOERING

Het is de nachtmerrie van elke musicus: tijdens een uitvoering breekt een snaar. Je hebt alles zorgvuldig voorbereid: de partituur uitgebreid bestudeerd, talloze malen geoefend, de zaal bekeken, je instrument gestemd, het programma doorgenomen en op tijd naar bed gegaan. En dan toch, net in het moeilijkste gedeelte, op een moment dat het even iets stroever loopt dan je wenst, gebeurt het onvermijdelijke; een snaar breekt. Een onmogelijk moment, want je wilde net die volgende passage gebruiken om weer lekker in je ritme te komen.
     Het liefst zak je door de grond, maar alle ogen zijn op jou gericht. Je moet verder, maar de fout verdoezelen lukt niet. Je probeert jezelf te herpakken, terwijl tegelijkertijd treed je als het ware uit jezelf en zie je jezelf stuntelen. Allemaal fracties van seconden, die uren lijken te duren.
     Strompelend pak je de draad weer op. Je wilt toch nog vlotjes de finish halen, ook al is het een beroerde eindtijd. Gelukkig heb je ook geleerd je kruit niet aan het begin geheel te verschieten en gelijkelijk over de uitvoering te verdelen. De geplande uitsmijter helpt je over de uitglijder heen te komen in plaats van strompelend de finish te bereiken. Het vervelende gevoel blijft, maar hartverwarmend is de reactie van andere musici en sporters die het gevoel zelf zo goed kennen. Volop getraind en toch gestruind. Ze weten jouw gevoelige snaar te raken waardoor je toch weer de draad oppakt. Dat ultieme gevoel blijft trekken: ooit zal de uitvoering perfect zijn.

ANGSTEN

Zo'n 800.000 Nederlanders zijn bang voor de tandarts, zo bang dat ze hun tanden niet regelmatig laten controleren. Pas als de pijn ondraaglijk wordt, gaan ze, vaak na een speciaal trainingsprogramma om te wennen aan het piepende geluid van de boor.
     Zelf vind ik een bezoek aan de tandarts ook geen feest. Al kan ik wel tegen boren zonder verdoving: liever wat pijn dan zo’n gevoelloze kaak. Misschien kan rode peper in de toekomst uitkomst brengen, althans als we er hetzelfde op reageren als muizen. Verdoving in combinatie met rode peper houdt de spieren actief en verdooft de zenuwen. Maar zover is het nog niet.
     Mijn tandarts is een kei in gaatjes vullen. Ze beoefent die kunst ook buiten haar beroep, ze heeft handicap 3, ze kan dus extreem goed een golfballetje in het putje slaan. Bij een wortelkanaalbehandeling is een misser heel pijnlijk, dus het is fijn dat mijn tandarts een zo'n goed puttende professional is. De rekening ligt altijd snel op de mat, praatjes vullen immers geen gaatjes, maar pittige nota's wel. Zo'n golfdrive kost natuurlijk een flinke duit.

Toch zijn de nota bedragen altijd nog lager dan die van de orthodontist. Is tanden rechtzetten dan zoveel moeilijker dan gaatjes vullen? Of zijn orthodontisten banger dan tandartsen ..... voor een saldotekort? Zo heeft iedereen recht op zijn angsten, niet alleen de patiënt, ook de behandelaar.

VLIEGEN

De zoon van een vriend heeft een baan bij een luchtvaartmaatschappij, goed nieuws voor zijn papa! Wel moet hij nog op eigen kosten voor € 35.000 trainen op een flightsimulator, een speciale training gericht op het vliegtuigtype waarop hij straks mag vliegen. De algemene pilotentraining kostte al € 85.000. Leren vliegen is duur, die centjes moeten de leerling-piloten zelf ophoesten, vandaar hun aardige salaris.
     De glamour rondom vliegen is in de loop der jaren geheel verdwenen. Het is een vechtmarkt geworden, waar alles veiligheid en kostenreductie centraal staan. Je moet uren van tevoren aanwezig zijn, het vliegtuig moet op tijd vertrekken, anders koste een ' slot' veel geld. Gisteren vertrok ik uiteindelijk te laat, de copiloot bleek nog op een vertraagde vlucht te zitten. Nat als bij de NS, vertraging vanwege logistieke problemen.
     Vervolgens kun je, opgevouwen tussen twee stoelen, voor veel geld een glaasje jus d'orange kopen. Het lijkt steeds meer op veetransport. Al is de glamour geheel verdwenen, toch blijft het bijzonder om zo ineens in een andere cultuur te belanden. Wat dat betreft blijft vliegen bijzonder. Vroeger wilde je graag piloot worden, nu ben je blij met een baan waar je af en toe mag vliegen. Een topsalaris is niet meer nodig, want een treinretourtje Groningen is vaak duurder dan een vlucht binnen Europa. Maar met die lage kosten is echter ook het genot weggesneden. Misschien moeten we toch maar weer terug naar de Zeppelin tijd? Die vliegt langzamer, maar de totale reistijd zal niet veel langer zijn dan met een vliegtuig en de pilotencursus is een heel stuk goedkoper.

ZEGELTJES

Mijn moeder kocht haar eerste centrifuge met de spaarzegeltjes van de Centra, de voorloper van Super de Boer. De detailhandel, de retail-industrie in modern taalgebruik, is met de tijd meegegaan. Niet sparen, maar gelijk kopen op afbetaling! Auto's, keukens, banken en andere dure goederen worden inclusief kredietfinanciering aangeboden, vaak lijkt het alsof je dan 0 % rente betaalt. De winkelier zorgt voor de spullen en regelt het geld, het kan niet makkelijker.
     Gezondheidszorg moet commerciëler volgens de minister, moet leren van het bedrijfsleven. Jay Moore past het winkeliertrucje toe op de medische sector via www.myfreeimplants.com. Mannen kunnen voor $ 1,20 een berichtje e-mailen met vrouwen die sparen voor borstimplantaten. Per e-mail spaart de vrouw $1, heeft ze genoeg gespaard dan wordt het spaarsaldo rechtstreeks overgemaakt naar de plastisch chirurg. De vrouwen moeten slim communiceren om mannen aan het e-mailen te houden. Jay houdt er dik geld aan over; $0,20 per e-mail, ontvangt rente over het spaarsaldo en bedingt korting bij de plastisch chirurg.
     Internet is een krachtig communicatiemedium. De seksindustrie investeerde in de beginjaren veel geld en energie in de technische en esthetische ontwikkeling van de internetsoftware. Dat wil niet gelijk zeggen dat we alles moeten kopiëren uit die hoek. Verbieden is op internet lastig, waar geld te verdienen valt, gaat de handel gewoon door. Zo trok de Baya Beach Club veel publiciteit met een ’borstverloting’ waarvoor 325 vrouwen zich aanmeldden. Clubs als deze, kun je sluiten en verzegelen. Zijn die zegels tenminste nog ergens goed voor.

MUP

Een dikke zaterdagkrant als de NRC kan soms onverwachte inzichten opleveren. Zo las ik dat ik in mijn vriendenkring omgeven ben met MUP-pers. Nog nooit gehoord van de MUP? Het is geen familie van de Muppets, maar staat voor midlife urban professional: mensen geboren net achter de babyboom, zo tussen 1955 en 1963, relatief hoog opgeleid en met een idealistische opvatting over carrièreplanning: werk boven inkomen.
     Mijn leeftijdsgenoten zijn beklagenswaardig. Ze worden vaak geminacht door de vrijgevochten babyboomers vóór hen en de eerste pilgeneratie na hen. Te jong voor pension en te oud voor een compleet nieuwe carrière. Ze betalen mee aan regelingen als de VUT, maar als de MUP er zelf gebruik van wil maken, zijn de regelingen afgeschaft. Een generatie die wel een nieuwe stap wil zetten, maar vaak niet durft.
     Je zou bijna medelijden krijgen, gelukkig lees ik verderop in de krant dat het voor de vrouwelijke Muppen minder somber uit ziet. Althans, volgens Joyce Roodnat in haar stijlgids wordt het leven voor vrouwen van boven de veertig elk jaar leuker: ze worden sterker, interessanter en, als ze willen, mooier. Vrouwen verwachtten het niet toen ze veertig werden, maar ook op hun vijftigste is het nog zo: ze blijven begeerlijk, merken ze aan de aandacht van mannen. Flirten is goed voor een het humeur, en wie haar vetrollen ‘love handles’ noemt en vrede heeft met gewicht en uiterlijk, leeft relaxter.
     Ouder worden heeft vaak een negatieve klank: ‘ouderdom komt met gebreken’. Mark Twain zei het al: "Het zou oneindig veel leuker zijn als je op je tachtigste geboren werd en langzaam achttien zou worden". Zou iedereen dan oud willen zijn? Acceptatie van je leeftijd lijkt uiteindelijk het beste. “There’s nothing tragic about being fifty. Not unless you’re trying to be twenty-five.”

LERARENTEKORT

Een jonge knappe vrouw met Indisch bloed tussen voor het merendeel saaie grijze mannen: Andrée van Es zette begin jaren tachtig de gevestigde politiek wel op de kop met haar entree als fractielid van de PSP, de partij die later opging in GroenLinks. Door haar uitstraling trok de PSP veel leraren en onderwijzers aan, zeker toen de partij campagne voerde met een iconische poster die een doorbraak werd in de grafische vormgeving: een blote vrouw met koe in een Hollands landschap. De link met Andrée was snel gelegd.
     Afgelopen zondag voelde het verjaardagsfeestje van een vriend op het strandje van de zandafgraving als een PSP-reünie; minimale voorzieningen, geen luxe, geen entreegelden, geen geluidsdragers, geen stoelen, gewoon wat zand, water, wat kleden en een tent. Een gitaarspeler, oosterse kleding, Arabisch eten: een Woodstocksfeertje anno 2007. De naturisten en de bezoekers van het "herenstrandje" keken wel op van deze verstoring van hun illegale avondplezier, maar hadden van de alternatieve oude jongeren niets te vrezen.

     Misschien wel van Andrée zelf, want die wordt binnenkort een hoge ambtenaar, directeur-generaal op het ministerie van Binnenlandse Zaken. Zou de inmiddels grijze Andrée in plaats van ordehandhaving, binnenkort ontwapenend poserend op levensgrote billboards "werken bij het rijk" aanprijzen? Slim bedacht om zo het lerarentekort te lijf te gaan; verleid bejaarde leraren terug te keren met het meisje uit hun jeugddromen. Let maar op, straks stromen ze talrijk de klassen binnen, een zaal vol leuke jonge meiden met zo'n opa voor de klas tot gevolg. Toch knap hoe Andrée telkens de boel opschudt, jammer alleen voor de jeugd van nu.

ROOD HAAR

Eind van de zomer, nog even genieten van een zwoele avond, een ideaal moment om iets speciaals te organiseren. Jammer dat iedereen er zo overdenkt. Zo heb je niets te doen en op zo'n moment weer veel te veel.

Succesvolle concepten uit andere steden, worden vaak klakkeloos gekopieerd, zoals de Uit-markt van Amsterdam en het Preuvenement uit Maastricht. Zo krijg je een weekend vol hapjes van lokale restaurants en veel plaatselijke kunst met kunstenaars die zoeken naar vernieuwing. Dat is niet makkelijk in deze wereld. Zoeken naar taboedoorbreking, kom daar eens om in deze tijd, want welke taboes zijn er eigenlijk nog? Zelfs pornografie, altijd al een hot topic, is in de hedendaagse kunstscene nu een populair thema. Niet altijd komt daar de schoonheid van de vrouw naar voren in de moderne versies van Jeroen Bosch ’s Tuin der Lusten.
     Dan was de roodharige dag beter geslaagd. Met slechts 2% van de bevolking zijn roodharigen een minderheid, vaak gepest, geïsoleerd en letterdijk weggedoken in de schaduw. Zondag stonden ze met z'n allen in de volle zon, trots met hun porseleinen huidjes, krullende lange rode volle haarlokken en groene ogen voor de camera's. Samen oersterk wierpen ze hun schuchtere imago van zich af. Het succes van de Roodharigendag zal ongetwijfeld navolging krijgen in andere steden. Ik ben benieuwd welke lichaamseigenschappen hun eigen dag krijgen, daar zullen zeker vulgaire tussen zitten waar we rode koontjes van krijgen. Verdomd, wie organiseert de ‘Rode Koontjes Dag’?

KOESTEREN

Emotionele herinneringen sla je op en koester je in je geheugen, ruimte genoeg in je hersenpan. Er blijft altijd overtollige huisraad met soms emotionele en soms economische waarde over als ouders verhuizen naar een kleinere flat. Spullen waar jarenlang niet naar omgekeken is, gooi je toch niet zomaar weg. Ons huis heeft geen kelder, geen garage en veel schuine muren, dus weinig kasten. Dat is lastig, zeker met kinderen. Maar bij een zo'n ontruiming is dit nadeel juist een voordeel, het past er bij ons gewoon niet in. Met een gevoel van opluchting dumpen we de spullen bij de tweede handshandel, de rest verdwijnt in de containers op het grofvuilpark. Het is aanschuiven bij deze ‘kathedraal’ van onze wegwerpmaatschappij. Hoe meer we hebben, hoe vluchtiger we er gebruik van maken.

     Op de kabel zitten inmiddels ruim 40 tv-zenders. Ook hier geldt hoe meer, hoe vluchtiger, hoe minder ik kijk. Gelukkig kan het ook anders, zoals bij het tv-programma Zomergasten. In plaats van één enkele kreet of act zien we één gast de hele avond in beeld. We leren zowaar iemand echt kennen en steken er wat van op. Zomergast Rinnooy Kan, trakteerde ons o.a. op de wetenschapper Steiner, die zich afvroeg waarom de barbaarse oorlogen WO I en II konden plaatsvinden in beschaafd Europa. Rationaliteit en intelligentie zijn geen garantie ter voorkoming van barbarisme; dictators handelen soms irrationeel, de intelligentsia accepteert soms gelaten.
     Beschaving is maar een dun laagje, zonder opbergruimte. Iets om te koesteren in deze wegwerpmaatschappij.

PLATTELAND

De zomervakantie is een prettige onderbreking van de dagelijkse opstartroutine. Normaal gesproken pers ik mij iedere morgen tussen de massa reizigers die door de tunnel van Rotterdam CS het centrum instroomt. Dankzij de vakantiespreiding verdwijnt dat 'uitgeknepen darm gevoel' gelukkig een beetje.
     Nog nooit groeide de stedelijke bevolking in steden snel; het platteland ontvolkt. Tijdens de vakantie trekken we nog wel eens op naar een stil uitgestorven plekje, maar de doorsnee wereldburger zit toch het liefst tussen de massa op Lowlands, Zomercarnaval of de Bavaria cityrace.
     Door de zomerevenementen vermaakt elk weekend een half miljoen mensen zich in de stad, wat extra rust elders geeft. De grens tussen kabaal en stil, tussen propvol en leeg, tussen alles of niets, tussen ‘have's’ en ‘have not's’ wordt steeds scherper. De markt duwt ons richting extremen.
     Jarenlang hielden EU-subsidies de melkprijs kunstmatig laag. Nu de subsidies zijn verdwenen, zijn ook de koeien van het veld verdwenen. Sinds deze zomer doet de markt weer zijn werk, de melkprijs stijgt. Nog even en de rust op het platteland is verdwenen. Weldra stromen de weiden vol met koeien en vult de lucht zich met koeienstront uit een uitgeknepen koeiendarm. Dan is die treintunnel misschien zo gek nog niet, daar zit af en toe een verrassend lekker geurtje tussen.

FIETSEN

Op een oude fiets moet je het leren, Nederlandse fietsontwerpers nemen die uitspraak wel heel letterlijk bij het ontwerpen van elektrische fietsen. Veel modellen zijn vooral gemaakt voor oudjes die niet meer zo makkelijk kunnen trappen.
     De DAF 55 was de eerste met de automatische versnellingsbak, speciaal ontwikkeld voor mensen die niet wilden of konden schakelen. Deze variomatic, technisch innovatief, flopte door zijn oubollige uiterlijk.
     Philips, ook uit Eindhoven, heeft daar lering uit getrokken: goed industrieel design bepaalt falen of succes van een product. Apple snapt dart als geen ander; hun iPod is pronken met de ranke vorm, iPod dat ben ik, straalt de trotse bezitter uit.
     Italianen hebben design in hun genen, hun elektrische fietsen zijn flitsend vormgegeven. Een genot om naar te kijken. Schoonheid trekt schoonheid aan. Het hele terras vergaapt zich aan de jonge diva die haar hippe elektrische fiets achteloos langs de stoeprand stalt. Misschien moet je 't leren op een oude fiets, de meesten van ons smullen toch meer van een jong ding.

GOUD OF ZILVER

Ondanks alle fotootjes en filmpjes op internet blijft het telkens weer spannend of de nieuwe gouden vakantiestek goed of fout is gekozen. Al is de camping nog zo mooi gelegen, je kunt altijd dat lelijke plekje geboekt hebben dat nooit in de folder te zien is. Nog te zwijgen over de familie die rondom je heen vakantie aan het vieren is, die heb je al helemaal niet voor het uitkiezen.
     We hadden dit jaar geluk met onze keuzes. Met alle kinderen inclusief aanhang voelde het tafelen in het Toscaanse land net alsof we midden in een Bertolli-reclame zaten. Aanvullend op de gouden momenten met het hele gezin tezamen, hebben we toch nog saampjes met z'n tweetjes een paar dagen een hotelletje in Twente gedaan. Een relatie vraagt immers constant investeren, voor je het weet boek je een camping voor alleenstaande ouders.
     Alleen de bruidssuite was nog beschikbaar: grote kamer, groot bed, ligbad voor twee en zelfs een duifjeskrans met gouden ringen boven het bed. Een unieke ervaring, want we hebben geen trouwringen, nooit een 'echte' huwelijksnacht gehad en thuis pas ik amper alleen in bad. Bij het verlaten van de bruidssuite sloeg het 'terug in de tijd' gevoel om in een blik op onze toekomst. Vakantie in Twente betekent paden, bossen en lanen vol met de fietsende, goed in de slappe was zittende grijze babyboomers, de verzilvering van Nederland. De golf zal ons overspoelen zodat we over een jaar of tien in een zwaar verzilverd land leven, gouden tijden voor de oogheelkunde, dat wel.

NIETEN

Engels wordt ook op straat steeds vaker de internationale voertaal. Op vakantie hoef je steeds minder de lokale taal te spreken en te bladeren in de pocket ' Wat & Hoe in het ...' De buitenlandse woordenschat reikt daardoor vaak niet veel verder dan 'dos cerveza's’, ‘two pints’ of ‘deux pressions'.
     Soms vraag ik me af hoe buitenlanders ooit het Nederlands onder de knie krijgen. Zo is 'niet' het tegenovergestelde van 'wel'. Het meervoud van 'niet' is 'nieten' denk je dan als buitenlander, maar dat blijkt dan ineens samenbinden met een 'nietje' te zijn. Ben je daar klaar mee dan is het 'geniet'.
     Deze samenvoeging van ‘ge’ (jij) en ‘niet’ (geen wel) lijkt er voor de vreemdeling op te duiden dat je iets niet mag doen. Typisch Nederlands: zoveel ‘niet’ , terwijl het juist allemaal wel mag. Toch heb ik wel even behoefte uit de ban te springen. Op naar het buitenland, naar mijn vakantiestek in Italië, lekker genieten!

EMIGREREN

Vertrekken naar Australië, dát is pas echt emigreren, volgens Corry Konings. Zelf verhuist onze koningin van het levenslied naar Zuid-Spanje. “Niet ver hoor, ik ben zo in een paar uurtjes teruggevlogen voor een optreden.”
Nederlanders zijn over het algemeen honkvast; we verhuizen niet snel naar elders, zelfs niet in eigen land. Daardoor verraadt de familienaam al snel de regio van herkomst; Smeets uit Limburg, Verschuren uit Brabant, en namen die eindigen op 'ma ' uit het hoge Noorden.
     Samen etend in een Nederlands restaurant vielen de Australiërs on ons gezelschap niet echt op: dezelfde huidskleur, kleding en houding. Op de taal na hebben we veel gemeen; hun voorouders komen uit deze streken. Het verschil tussen een Nederlander en een Australiër is soms veel kleiner verschil dan tussen een Hollander en een Spanjaard. Collega Coby zat in het gezelschap, ze vertrekt binnenkort naar Melbourne.
     Coby gaat naar de andere kant van de wereld, ver weg dus; emigreren. Toch zal Coby zich eerder 'thuis voelen' dan Corry. Dankzij de moderne communicatiemogelijkheden is afstand tegenwoordig meer een kwestie van gevoel dan van kilometers.

VRIJWILLIGER

Terwijl de vliegtuigen bulderend over de boomtakken scheren, spelen gehandicapte kinderen op de sportvelden in het Amsterdamse bos hun favoriete spelletje. De gehandicaptensport is nog meer dan de reguliere sport afhankelijk van vrijwilligers. Op hetzelfde terrein speelt mijn dochter met haar team een landelijke finale. Hier overstemt het bulderen van de trainer makkelijk het vliegtuiglawaai. Trainers en coaches in de topjeugd zijn vaak geen vrijwilligers meer, maar echte professionals die door de club betaald worden en vooral het clubbelang dienen. Dat clubbelang loopt jammer voor het kind, niet altijd gelijk met de ontwikkeling van de individuele sporter.
     Ook op het festival Mundial in Tilburg zijn de kaartjesknippers, de backstage-verzorgers en de barkeepers allemaal vrijwilligers. Ze zetten zich belangeloos in voor dit feest van de derde wereld, te midden van professionele musici, soundmannen en veiligheidsmensen. 
     We professionaliseren en perfectioneren steeds meer, waardoor het pure plezier soms in één beweging wordt weggerationaliseerd. Gelukkig zijn er nog altijd vrijwilligers die simpelweg genieten van de lach op het gezicht van degene die ze helpen, niet bulderend en schreeuwend, gewoon stil langs de lijn genietend.

KLETSEN

Druk met elkaar pratend stappen twee onschuldige dames ’s ochtends in de trein. Verstoord wijst een man op de stiltesticker en krijgt als reactie “Sorry hoor, meneer, maar kletsen zit vrouwen in het bloed”.

     Mannen kunnen trouwens ook flink meekletsen, al moeten ze, net als bij het dansen, vaak door de dames op weg worden geholpen.

     Tijdens de avondvierdaagse wordt er heel wat afgekletst. De hoge kinderstemmetjes kondigen zo’n loopgroep al aan, maar al snel zwelt het zwaardere, monotone gebrom van de pratende papa’s en mama’s aan. Ze hebben veel om over te praten: ze zijn onder gelijkgestemden, in dezelfde levensfase, uit een vergelijkbare sociale omgeving, zitten misschien in een dipje in hun eigen relatie, zien er nog leuk uit en lopen in een romantische omgeving. Zo’n avondvierdaagse is een ideaal alternatief voor die afstandelijke datingsite.

     Rotterdam wil het geluksgevoel bevorderen door meer sociale contactmomenten te creëren. De Ladiesrun in het hart van de stad is het nieuwste loopevenement. In Amsterdam is er al een wedstrijd op naaldhakken, dus wat maakt deze run zo uniek? Of is hiermee een nieuw ‘kletsmoment’ geboren?

GELUKSGEVOEL

Toen was geluk heel gewoon....Een liedje uit de jaren zeventig, Nederland ging ruiken aan luxe, materialisme en individualisme. Frans Halsema en Gerard Cox zongen in de jaren zeventig nostalgisch over de jaren vijftig, een tijd waarin we weinig hadden en toch gelukkig waren: geen tv, alleen radio en een kolenkachel. Inmiddels zijn we aan de andere kant van het spectrum beland; twee auto's per gezin en vakantiewoningen in Thailand of Zuid-Afrika zijn niet uitzonderlijk meer.
     Nu we de top van het materialisme naderen doemt de vraag op: maakt al die welvaart ons gelukkiger? Wat dan wel? Volgens Harvard professor Daniel Gilbert (NRC, 2007) zijn we slecht in het voorspellen wat ons gelukkig maakt en hoe lang dat gevoel duurt. Grote gebeurtenissen, positief of negatief, beïnvloeden ons geluk minder lang dan we denken, na een paar maanden zijn we vaak terug op ons oude geluksniveau. Geluksgevoel zit vooral in het heden, in het genieten van kleine momenten. Onze hersenen houden ons in het heden gevangen, waardoor we vaak denken dat “nog even iets kopen” of “één keer zondigen, even snoepen en dan nooit meer” het verschil zal maken. Niet dus, dat effect is meestal tijdelijk. Je bent het dus zelf die geluk kan maken of breken, door je vermogen te hanteren om het moment te waarderen, daar heb je maar weinig materie voor nodig.  De mediterenden hebben gelijk met hun mantra's; je wordt gelukkig met het repeteren van “ik ben gelukkig”, “ik ben gelukkig”, “ik ben gelukkig”, “ik ben gelukkig”…...

EXAMEN

 

 

Zonnetje, 23 graden en een middeleeuwse Belgische entourage, het ideale moment om met collega's op een terrasje te zitten. Zo'n zomerse juni maand is een totaal andere beleving dan december, wanneer het jaar wordt afgesloten en er ruimte is voor grote bespiegelingen. In juni staan de verwikkelingen in het gezin centraal, het is immers afronding van het schooljaar. Gaan ze over? Slagen of zakken ze? Gaan ze überhaupt verder met hun studie?
     Eén van mijn dochters doet eindexamen HAVO, het slot van een schooljaar dat in de verste verte geen 365 dagen heeft geduurd. Het examen staat bij haar niet bovenaan, eerst komen haar bijbaantje, vriendje, uitgaan, chatten en mobieltje. De studie komt misschien pas op plaats zes, nog niet eens laag als ik andere ouders moet geloven. Ze kreeg voor haar werkstuk sowieso al een voldoende, omdat haar groepje als enige het verslag op tijd inleverde!
     Je al te druk maken over de vorderingen van je kids heeft weinig zin. Het beste is ze gewoon hun gang te laten gaan en hopen dat het goed gaat, af en toe een luisterend oor te bieden en genieten als je met één van je dochters samen met je collega’s op zo'n terrasje zit. “Wat een fijne studentenstad hè pap? Ik blijf hier toch maar studeren”. Het glimlachje op mijn gezicht valt collega’s met kinderen gelijk op. Zij weten precies hoe het voelt; zo’n pintje smaakt toch nét wat beter met zo’n dochter naast je.

UNIFORM

Volgens vrouwen zijn piloten het meest sexy gekleed; hun uniform straalt zelfs meer uit dan van militairen, dokters of agenten. Uniformen zijn helemaal terug van weggeweest. Militairen in de prachtigste uitdossingen prijken steeds vaker op voorpagina’s en zelfs Paul de Leeuw opende zijn tv-programma onlangs met een stoet militairen in vol ornaat. De discussie over normen en waarden lijkt een aanjager te zijn voor de traditionele gezagsuitstraling. Uniformen zijn hot, in deze tijd betekent dat ook sexy.
     Paul De Leeuw poseerde deze week in het tijdschrift Linda met vrouwelijke 40+ BN-ers . Opvallend genoeg hadden de meeste meiden slechts een ooglidcorrectie als enige cosmetische ingreep laten doen. Ze pronkten niet in hun gebruikelijke tv-outfit maar in een niets verhullende bikini.
     Verleiden met kleding is de kunst van het bedekken. Voor sommige BN’ers lukt dat verleiden beter met hun bedrijfskleding dan met hun bikini. Een uniform mag dan gezag uitstralen, ware schoonheid zit van binnen hoe minuscuul de kleding ook is.

STADSTRAND

Dagelijks worden we overspoeld door een steeds groter informatiebombardement via krant, tv, internet en andere media. De groeiende wereldbevolking zorgt in een rap tempo voor een snelgroeiende informatieberg die nauwelijks nog te verwerken is. Een groot deel van deze stroom komt uit wetenschappelijk onderzoek. Omdat wereldwijd steeds meer mensen studeren en wetenschap bedrijven, stijgt het aantal publicaties explosief.
     De behoefte aan een rustmomenten groeit daardoor ook. Uit onderzoek van de Universiteit van Manchester (juni 2006) blijkt dat de neuronen die ons alert houden, ‘uitgezet’ worden na het eten. Geen wonder dat we na de lunch behoefte hebben aan een dutje. Volgens recent onderzoek (Arch Intern Med, feb 2007) hebben mannen na zo’n hazenslaapje zelfs 37% minder kans op een dodelijk hartinfarct.
     Uit ander onderzoek komt naar voren dat de nadelen van zonlicht voor sommige kankervormen niet opwegen tegen de beschermende werking van zonlicht tegen allerlei andere vormen van kanker. We kunnen dus met een gerust hart het strand op. Gelukkig is het stadsstrand aan de Maas weer open, compleet met lounge plekken. Zwemmen kan en hoeft niet eens, even een middagdutje op het strand is dubbel gezond. En blootgesteld worden aan al het bloot op het strand is misschien nog aantrekkelijker dan het dutje zelf. Toch maar eens gaan oefenen, dutten met de ogen open.

HET KIND IN ONS

Virtueel is steeds vaker reëel. Piloten maken tegenwoordig hun vlieguren voor een belangrijk deel niet meer in echte vliegtuigen, maar in geavanceerde simulators op saaie industrieterreinen. De vliegsensatie lijkt op het eerste gezicht ver weg, dat verandert razendsnel als je zelf achter de knuppel kruipt in zo'n cockpit van een Boeing 737 en de landingsbaan van Schiphol angstaanjagend realistisch nadert. Remmen, sturen en optrekken, je schiet gelijk in de stress en het weiland in, want een foutje is zo gemaakt.
     Dat gevoel doet denken aan het jongentje van vijf in zijn felrode trapauto. Vooral mannen schijnen hun hele leven gevoelig te blijven voor het herbeleven van hun jeugdervaringen, ' mannen, het zijn net kinderen'. Al hoewel, ook de vrouwen die achter de knuppel kruipen, stappen moeiteloos in een droomwereld. Begrijpelijk want vrouwen zitten niet alleen virtueel achter het stuur in het gezin, ook bij tram, trein en vrachtwagen is de heer in het verkeer steeds vaker een vrouw. Voor nogal wat mannen voelt dat als een virtuele wereld, maar nog even en de kreet 'vrouwen, het zijn net kinderen' wordt reëel.

MURPHY

Oorzaak en gevolg: zo zijn we opgevoed, want we willen graag alles onder controle houden. Als we te veel hooi op onze vork nemen, protesteert ons lichaam, die link is nog logisch. Maar wat als je vakantie al voor je huis begint met een kleine aanrijding, je al snel daarna in een lange file belandt en net als het verkeer weer rijdt, beseft dat de fietssleutel nog thuis ligt? En als je vrouw bij het uitstappen een schuiver maakt, vraag je je af: moet je de vakantie dan maar opgeven?
     Is hier nu sprake van de "wet van oorzaak en gevolg", de wet van Edward Murphy of de wet van Bedrog? Ach eigenlijk gaat het al mis met het aanroepen van Murphy. Die stelde dat "Alles wat fout kan gaan, gaat een keer fout." Dat is toch iets anders dan de wet van bedrog: "Als iets mis kan gaan, dan gaat het mis - op het slechtst denkbare moment". Vaak misbruiken we Murphy in de trant van "als eenmaal iets misgaat, blijft het mis gaan op alle fronten".
     Al is het dan geen wet, het blijft vreemd dat als het eenmaal tegenzit, het een tijdje tegen blijft zitten. Tot dat het tij ineens keert, zoals wanneer een vriend die nog niet vertrokken is naar dezelfde bestemming, je fietssleuteltje ophaalt en aflevert. Kun je toch nog lekker fietsen. Jammer van die harde koude tegenwind aan zee, maar dat is gewoon toeval.

TEGELTJESWIJSHEID

De felle reacties van NRC lezend Nederland op het artikel van Kinneging over het opvoeden van kinderen laten zien hoe gevoelig het onderwerp is. Kinneging stelde dat betaal werk en het opvoeden van kinderen lastig te combineren zijn: “Ieder uur op het werk kan niet besteed worden aan de kinderen.”  Ook vond hij dat stiefouders meestal niet de zorg en aandacht bieden die de echte papa en mama geneigd zijn aan kinderen te geven. Tegenstanders verweten de hoogleraar rechtsfilosofie ’tegeltjeswijsheid’.
     Wat is er eigenlijk mis met ‘tegeltjeswijsheid’? Zulke spreuken zijn vaak herkenbaar en bevatten een kern van waarheid. Het boekje Dating, hoe je die leuke man vindt, verleidt en houdt “staat vol tegeltjeswijsheid. Uit mijn eigen, niet-wetenschappelijk onderzoek onder een groot aantal vrouwen bleek dat ruim 90% het eens was met de auteur. ‘Vinden en verleiden’ lukt nog wel, maar die man vasthouden is het grootste probleem. Uiteindelijk vallen vrouwen op persoonlijkheid, humor, intelligentie en een goed lichaam en niet alleen op de vriendelijke ogen, smalle heupen en sensuele mond.

     Zo staan er meer tegelwijsheden in het boekje, zoals dat het aangaan van een relatie te vergelijken is met een fusie van twee bedrijven. Nou zijn die fusies in meer dan 70% van de gevallen geen succes, dus of dat nou een goed voorbeeld is? Toch vond ik het tekenend dat bijna alle vrouwen zich herkenden in de suggesties om hun partner te behouden. Misschien had Kinneging beter kunnen pleiten om, direct na het verleiden, vooral te investeren in het vasthouden van elkaar. De kinderen behouden daardoor ook hun eigen papa en mama. ‘Angels (UK) of Love als tegengif voor stekende angels (NL)’,  is misschien de beste tegeltjeswijsheid.

MINIROK

De meiden die door het vroege warme weer al hun nieuwe lente- en zomergarderobe samenstellen, zullen gemerkt hebben dat de jurkjes en rokjes dit seizoen wel erg kort zijn.
     Op de jongerenwebsite Spunk.nl staan wel heel bijzondere tips voor het intensief shoppen; tien tips om te stelen bij H&M. "Als je geen geld hebt voor de H&M mode, moet je stelen". Ervaren dievegges, zoals de 18-jarige Nicole met een vijf jarige (!) ervaring, deelden hun adviezen. Volgens de site is het niet zielig om te stelen van een bedrijf dat hele salarissen van kindarbeiders in de Derde Wereld steelt. Zo’n stelling duidt op geestelijke armoede van de bedenkers.
     Een armoede die in schril contrast staat met de werkelijke armoede waar bisschop Muskens aandacht voor vroeg met zijn uitspraak: “Heb je geen geld voor brood, dan mag je dat stelen”. Hij plaatste met zijn uitspraak de schrijnende armoede in de huidige maatschappij onder de aandacht brengen en mensen confronteren met de concrete werkelijkheid: de rol van middeleeuwse voedselbanken in deze moderne tijd.
     Muskens kwam met zijn uitspraak op voor de zwaksten in de samenleving. De nieuwste modetrends van H&M, hoe uitdagend voor de jeugd die ook zijn, blijven luxeartikelen. Een kort rokje shoppen is geen kwestie van overleven. Je kunt er zelfs maximaal mee scoren, als de zoom juist daar valt waar je been smaller wordt. Zelfvertrouwen en een ontspannen houding maken zo’n minuscuul rokje of jurkje pas echt tot een succes. Dat is enige tip die telt: elke meid heeft recht op haar eigen minimumlengte, als ze zich er maar lekker bij voelt.

KAPPERSHULP

De kappershulp, zo iemand die niet zelf knipt maar de krullen aanveegt, leek een verdwenen beroep, maar in Amsterdam houden ze graag oude tradities in stand.

     Het proces tegen Holleeder en de moord op vastgoedhandelaar Endstra is volop in het nieuws, maar zeggen voor mij minder over de verwevenheid tussen onder- en bovenwereld dan het overlijdensbericht van een kappershulp. Dat mensen elkaar kennen zegt immers weinig; tussen jou en ieder willekeurig persoon op aarde zouden slechts vijf menselijke schakels zitten. Hoever liggen onder- en bovenwereld dan echt uit elkaar?

De overleden kappershulp bleek ook nog astroloog en niet één van de minsten. Zowel eurocommissaris Neelie Kroes, stervoetballer Gullit, ontvoerder Holleeder, vastgoedhandelaar Paarlberg en advocaat Oscar Hammerstein lieten zich door hem adviseren. Bij belangrijke beslissingen vroeg Brink altijd zijn raad. Volgens NRC had mevrouw Brink hem al drie jaar niet gesproken, maar haar man en chauffeur verzorgden de astroloog tot zijn sterfbed. Zo komen onder- en bovenwereld wel erg dichtbij elkaar.

     Hoe zit dat bij mij denk je dan onwillekeurig. Dat is dan toch even schrikken. Uit de krant blijkt dat er slechts twee menselijke schakels zitten tussen mij en één van vermoorde maten van Holleeder. Eigenlijk slechts één schakel, maar sinds mijn 15^e heb ik haar niet meer gezien, alweer lang geleden. Sindsdien ben ik bovendien al mijn blonde lokken kwijtgeraakt, zonder hulp van de kapper.

STABAT MATER

Reizen betekent plannen. Voor je het weet, ben je dagenlang door dikke brochures aan het bladeren en eindeloos aan het turen op een scherm vol met toeristische websites. Uiteindelijk check je in bij Ryanair, om er achter te komen dat je moet bijbetalen omdat de naam op het ticket niet overeenkomt met je paspoort; daarin staan mijn doopnamen Johannes Cornelis, niet mijn roepnaam Kees.
     Zoveel tijd als we besteden aan de voorbereiding van onze vakantie, zo weinig staan we stil bij 'de' reis die bij onze geboorte al vastligt. De stemmen van Het Nederlands Kamerkoor ontroerde mij diep tijdens hun a capella uitvoering van het Stabat Mater. In een middeleeuwse sfeer bezongen zij de treurnis van een moeder om de dood van haar zoon, met verschillende versies: van éénstemming Gregoriaans tot moderne, meerstemmige bewerkingen van deze beroemde klaagzang van Maria.
     Tegenwoordig mag treuren om de dood van een naaste openlijker worden getoond, en groeit de belangstelling voor een bewuste voorbereiding op het eigen levenseinde. De planning van je laatste reis kent geen exacte vertrekdatum, maar geeft wel meer diepgang aan je huidig bestaan. Al blijft het ongewis of je het begin of het einde van die reis aan het plannen bent.    

CONTROL FREAK

Lopend tussen de hoge kantoorgebouwen van Rotterdam hoor je overal ringtones; een wandelaar zonder mobiel is zeldzaam. Het mobieltje heeft de wereld veroverd, terwijl amper tien jaar geleden bijna niemand het nut ervan inzag, laat staan zo'n ding had. Toch is het mobieltje ontwikkeld dankzij een creatieve ondernemer die durfde te investeren zonder dat er vraag was.
     We leven nu in een tijdperk van ongezond wantrouwen: controle op controle, onderzoekscommissie op onderzoekscommissie, alsof elke professional het leuk vindt een rotzooitje van zijn werk te maken. We steken liever grote sommen geld in schijncontroles dan in innovatie en denkers met creatieve ideeën. Wie openlijk stuurt op creatieve invallen en vingerspitzengevoel, heeft de politieke en publieke wind tegen. Toch ontstaan er scheuren in dit controldenken. Mensen als Leen Zevenbergen en Matthieu Weggeman pleiten voor vertrouwen in de passie van de professional, creatief ondernemen en sprankelend inspireren.
     In de glazen kantoorpaleizen van de controlfirma's in Rotterdam hebben kunstenaars in dit architectuurjaar paarse lijnen aangebracht. Zijn het de figuurlijke scheuren om ruimte te geven aan creatief ondernemen en sprankelend inspireren?

SNELLER DAN LICHT

Tussen goed en fantastisch, tussen een 7 en een 9+ zit een duidelijk verschil. In het ene geval een leuk resultaat, echt succes in het andere geval. Dat kost soms wat meer voorbereiding, inzet en soms geld, maar dan heb je ook wat. Heb je eenmaal succes dan lijkt alles te gaan lukken. Maar dat is niet altijd zo. Mijn boekhandelaar wees me op de dichter Malcolm Lowry. Die schreef:

“Succes is als een ramp, erger dan je huis dat afbrandt. Je staat erbij, hulpeloos, terwijl het dak instort. Roem verteert je ziel, zoals een dronkaard zijn huis sloopt. Had ik die verraderskus maar nooit gekend, dan was ik liever onbekend en mislukt gebleven.”

Je ziet wel vaker dat schrijvers, spelers of zangers vanuit het niets ineens naar de top schieten, om daarna te verdwijnen. Toch blijft er hoop, ook voor de eendagsvlieg. In Javier Cercas boek Sneller dan licht staat:
alleen verhalen die niet na te vertellen zijn, zijn het waard om verteld te worden. Voor iedereen is er dus hoop, want het echt belangrijke zullen we nooit horen noch zien. Zoals Antoine de Saint Exupéry al schreef: “Het essentiële is onzichtbaar voor de ogen”. Sneller dan het licht kunnen we niet zien, ook al hebben we een 10 voor lezen op ons rapport.

LEEG NEST

Je weet het dat het ooit moet, maar het blijft ouders zeer doen afscheid te moeten nemen van hun kroost. Kids het huis uit en ouders blijven alleen achter. Toch gloort er hoop voor ouders met een 'leeg-nestsyndroom': het leven kan toch perfecter worden met al die lege kamers.
     Vanuit Amerika is een nieuwe trend overgewaaid: huizen met twee ouderlijke slaapkamers. Niet vanwege echtelijke problemen, maar juist om het huwelijk te verbeteren. Met ieder een aparte slaapkamer ben je verlost van gesnurkt, vroeg opstaan, onrustig slapen, nachtelijk tv-kijken of knetterende ochtendwinden. Voor het romantische liefdesleven gebruik je een gezamenlijke ‘flex suite’.
     De allernieuwste trend is zelfs apart wonen, een appartement naast dat van je echtgenoot. Een echte LAT-relatie, om de romantiek levendig te houden. Eigenlijk een soort vasten, zodat je later extra van de overdadige dis kunt genieten. Net getrouwde stelletjes moeten wel oppassen, want voor je het weet is het nestje weer vol en moet de aparte slaapkamer naar de wonderbaby.

CREATIVITEIT

Creatief zijn op commando is onmogelijk. De uitwerking van een creatief idee is vaak monnikenwerk en vraagt dus om hard en gecoördineerd werken.
     Tijdens de Rotterdamse museumnacht, met het thema Vurige Nacht, stroomde de creativiteit. Dit jaar deed het ziekenhuis mee aan de museumnacht en kreeg daardoor wat zicht op de organisatie achter de schermen. Die organisatie had alle chaotische kenmerken van een creatief proces, als dat maar goed gaat, denk je dan. En verdomd, op de dag zelf staat het gebouw in het licht, is drukwerk klaar en is het live radioverslag in de lucht. Alles liep op rolletjes. Zelfs de maansverduistering is in volle glorie te zien, terwijl ik 's morgens nog zeik en zeiknat ben geregend.

     Zo'n heldere nacht kun je niet plannen, maar met een groots creatief idee op zak lijkt alles mee te zitten. Een creatief idee is pas echt geniaal als het ook eenvoudig uitvoerbaar is, werken is dan een stuk makkelijker. Slim organiseren helpt je bovendien om nog beter te concurreren. Was genialiteit maar zo te grijpen, dan zou werken dan écht simpel zijn!

OPPOSITIE

Door de opwarming van de aarde verschenen er afgelopen jaar nieuwe soorten vogels, insecten en andere beestjes in onze contreien. Zelfs de tongen van onze schapen kleurden ineens blauw.
     De verspreiding van virussen en bacteriën door de reizende mens heeft zeker in de koloniale tijd altijd grote gevolgen gehad. Hele volksstammen konden overleven dan wel uitgeroeid worden doordat de één resistent was tegen ziektes waar de ander aan bezweek. 'SARS-achtige virussen' zijn van alle tijden en kunnen nog veel invloed krijgen op ons voortbestaan.
     Het is nog even afwachten wat de invloed van diertjes wordt op een ander machtsterrein, de politiek. Het nieuwe kabinet is begonnen, de ministeries gaan weer draaien, de oppositie loopt zich warm. Toch is het na de verkiezingen akelig stil rond de Partij voor de Dieren. Mijn wekelijkse fietstochten leiden dwars door een wei met koeien. Deze dieren lijken begrepen te hebben dat hun macht is toegenomen en kunnen al heel goed oppositie voeren tegen de fietsers op het pad. De dieren lijken ook zonder partij al behoorlijk geëmancipeerd. Ach al eeuwen krijgen de beestjes, hoe minuscuul ze ook zijn, ons wel klein.

SCHOONMAAK

 Zoals gebruikelijk wordt het Keescafé een weekje gesloten vanwege een jaarlijkse grote schoonmaak.

A.s. woensdag gaat onze ploeg aan het werk om de grondige kuisheidswerkzaamheden uit te voeren. De afgelopen dagen heeft de ploeg al geoefend. Volgende week is het Keescafé weer geopend.

 

REFLECTIE

Oudejaarsdag of je verjaardag zijn zo van die vaste reflectie momenten, tijd voor een terugblik op het leven. Carnaval vraagt een grondige voorbereiding. De themakeuze maakt een aantal café bezoeken noodzakelijk om aan de stamtafel bijzonderheden van het afgelopen jaar de revue te laten passeren. Wat zijn de trends? Wat is er gebeurd? Wat kun je gebruiken? Een creatieve brainstorming volgt.

     Zo'n feest zit vol rituelen en tradities om in ere houden. De eerst gespuide ideeën blijken het uiteindelijk nooit te worden. Pas tijdens het laatste cafébezoek komt altijd vlak voor de deadline het winnende idee bovendrijven. Daarom dit jaar geen Pokerspelers, Parfummakers, Belgische Vignetverkopers, Sonja Bakker Koks, zelfs Stoute Vrouwen vielen af.
     Dit jaar worden het ' Kuisvrouwen ' (poetsdames), inclusief mobiel toilet. Achter het doucheschermpje kunnen onze klanten zich terugtrekken voor een moment voor zichzelf. Zelfs stoute gedachten kunnen in ons hokje gekuist worden. Reflecteren om de opgelopen emoties even te kanaliseren.

SAMEN

Een relatie vereist regelmatig investeren in elkaar. Na verloop van tijd wordt het steeds lastiger om je partner echt te verrassen.
     Feesten bij een ander kan leuk zijn, zelf een feestje organiseren zien de meesten niet zitten. Voor sommigen is een verjaardag niet eens aanleiding voor een feestje. Surpriseparty’s zijn daarom populair, om de jarige toch over die moeilijke drempel heen te helpen.
     Mijn vrouw kon ik niet verrassen met een surprisepart; ze had uiteindelijk zelf besloten tóch haar verjaardag te vieren. Daags na haar moeilijke besluit heb ik het feest stiekem afgelast en vervangen door een weekendje samen weg.
     Slopen gaat sneller dan opbouwen, dat geldt niet voor een feestje; het organiseren gaat een stuk makkelijker dan in het geniep afzeggen. Net als bij gebouwen geldt voor een fijne relatie de noodzaak van regulier onderhoud. Saampjes blijven investeren in elkaar, daar kan zelfs het nieuwe kabinet een voorbeeld aan nemen.

KEUZEN

Je kids maken soms keuzen die meer door emotie dan door ratio lijken te zijn ingegeven. Alleszins begrijpelijk maar als ouder hoop je dat ze niet halsoverkop uit een studie stappen maar rustig tenminste het jaar afmaken. Er op inpraten helpt niet, ze kennen je argumenten om eventjes de zaak goed te overdenken.
     Als ouder krijg je soms steun uit onverwachte hoek. Een praatje op het station tussen mijn dochter en een wildvreemde vrouw, in dit geval een bedrijfspsychologe, zorgde voor een ommekeer. Dezelfde argumenten uit een andere mond doen wonderen.
     Keuzen worden vaak niet op rationele gronden genomen, ook niet in de politiek. Daar toetst de Eerste Kamer of de besluiten van de soms erg emotionele volksvertegenwoordigers uit de Tweede Kamer weloverwogen zijn. Dinsdagavond kun je eerste Kamerleden na hun wekelijks vergaderen treffen in de trein op weg naar huis. Altijd leuk om een politicus een beetje te prikkelen met een leuke vraag “Zit er nog een ministerspostje voor je in?” “Nou, ik ben geen vrouw hè, dat wordt dus niks”. Hij is allang blij op een verkiesbare plaats te staan, in die strakke 'om en om' man-vrouw indeling. Vergeleken met zo'n rigide keuzeregel zijn de keuzen van mijn kids zo irrationeel nog niet.

KNOFLOOK

Geur speelt een subtiele maar belangrijke mate in onze partnerkeuze. Met allerlei geurmiddeltjes proberen we elkaar te verleiden, maar uiteindelijk bepaald onze natuurlijke lichaamsgeur of we iemand aantrekkelijk vinden. Parfum, de film gebaseerd op het boek van Suskind, illustreert prachtig dat onze neus meer ons gevoel beïnvloedt, dan we ons bewust zijn. We hebben onbewust een uitstekend geur geheugen.
     Liefde stopt niet bij de partnerkeuze. Ook daarna willen mannen willen presteren en ook daar zijn middeltjes voor. Volgens nieuwe inzichten zorgt knoflook niet alleen voor een gezonde darmflora en een lekkere smaak. Veevoeders gebruiken knoflook bijvoorbeeld als groeiversterker, dan is het stapje naar geslacht vergroters zo gemaakt. Wat blijkt uit een onderzoekje van de BBC? Knoflook is een uitstekende vervanger voor de viagra pil. Zes van de zeven mannen met erectieproblemen werd een verbetering geconstateerd na het drie maanden eten van een knoflookrijk dieet. Supermarkten verkochten daarna zelfs 32% meer knoflook.
     Wetenschappers komen echter met tegenstrijdige onderzoeksresultaten. Een Leidse promovendus beweerde eind 2005 dat knoflook geen effect heeft op vetten, vaatontstekingen of op aderverkalking, terwijl een Amerikaans wetenschappelijk tijdschrift eind 2006 meldde dat knoflook zorgt voor een flinke daling van het kankerrisico.

De sensuele man blijft vertwijfelend achter: kiest hij voor een uitdagende geur of een sterk geslacht. Suskind in Parfum lijkt me in deze de beste raadgever, geur beïnvloedt direct ons gevoel en onze liefde. De keuze tussen veel of weinig knoflook is die tussen liefde of sex. Dan toch maar één teentje minder.

HUWELIJK

Zijn we in 2020 meer publiek of privaat?  De vraag kreeg ik tijdens een brainstorm van het ministerie. Toekomstdenken trekt mij wel, op het eerste gezicht lijkt alles te blijven zoals het is. Kijk je terug dan blijkt er zeker sprake van veranderingen, althans als je geen last hebt van geheugenverlies over hoe wij in het verleden over samenleven dachten.
     Steeds vaker grijpen we terug op de middeleeuwen. Govert Buijs, docent wijsbegeerte, schreef daar in de krant een aardige opinie over. Liefde draaide in de oudheid toen niet om de passie voor één partner, maar om de groep: buren, vrienden, familie. Sinds de jaren vijftig zetten we bijna alle kaarten op die ene partner en verwaarlozen we andere relaties. Historica Stephanie Coontz (Marriage, a History.. , 2005) hield onlangs een pleidooi voor de middeleeuwse huwelijksvorm, die tot begin vorige eeuw gebruikelijk was. Vrienden, familie en buurt waren in die tijd tenminste net zo belangrijk als de partner. De partner hoger aanslaan dan de groep gold toen als asociaal. Victoriaanse dames schopte hun man uit bed als een vriendin langskwam, met wie ze de nacht dan vervolgens kussend en knuffelend doorbrachten.
     Privaat is nu beperkt tot de ideale partner. Misschien kunnen we ons werk en privéleven wat anders inrichten en meer banden aanknopen met anderen. Dat zou het scheidingspercentage flink kunnen drukken en minder hoge verwachtingen over het huwelijk scheppen. Door ons nauwe private wereldje wat op te rekken, krijgen we gelijk wat meer mantelzorgers beschikbaar voor de zorg. De tijd lijkt rijp voor nieuwe samenlevingsidealen: een ‘going back in the future’, terug naar de verbondenheid van de middeleeuwen. De jeugd is al begonnen, zij kiezen steeds vaker voor de sociale studies als sociologie en filosofie. En mannen van middelbare leeftijd? Die dromen stiekem van een vriendin in hun bed, maar dan zonder hun eigen vrouw.

ADEMNOOD

In de ochtendspits is op station Voorburg een trein ontruimt. In de overvolle trein dreigden reizigers in ademnood te raken. Ook op de weg is het dagelijks geen pretje om in de file staan. Bedrijventerreinen aan de stadsranden, zoals in Capelle a/d Ijssel, lopen tussen vijf en zes uur vol met leaseauto’s die massaal naar huis vertrekken. Daarna staat men vaak nog een klein uur in file om het bedrijvenpark te verlaten, meestal voor een kort stukje asfalt.

     Hoewel er veel over files wordt gemopperd, passen maar weinig mensen hun reisgedrag, zodat ze minder last hebben. Lang niet alle automobilisten ervaren de dagelijkse bumper aan bumper rijden als negatief; voor sommigen is het routine en zelf een moment van ontspanning van de gepijnigde hersenen. ‘Het aanschuiven', zoals Vlamingen het noemen, vereist weinig energie. Even 'chillen' in de file.
     Treinreizigers waren jarenlang gewend aan vaste tijden en perrons met treinen in een eenzelfde samenstelling. Een vaste routine, die weinig extra energie kostte. Alleen een nieuw gezicht op het perron kon de emoties wel eens doen oplopen. Met de nieuwe dienstregeling gooit NS die voorspelbaarheid geheel over boord. Zelf zit ik 's ochtends in een ruimere luxere trein, in Zoetermeer is het echter proppen geblazen. NS lost het soms efficiënt op: ontruimen die overvolle treinen. Misschien een tip voor de verkeerspolitie: gewoon de snelweg ontruimen bij files. Een echte oplossing lijkt me het niet, maar minder CO₂- uitstoot betekent wel dat we met z'n allen wel langer kunnen blijven ademen.