Vele kaarsjes branden op de memorials van zowel de Coronapandemie en de Oekraine oorlog in de Grote Kerk Breda. Het zijn vaak emotionele herinneringen aan bekende personen via een foto op het memorial of een schrijven in het gedenkboek. In heel korte tijd hebben we ons gerealiseerd dat gezondheid en vrede geen vanzelfsprekendheden zijn. Plots kunnen we dierbaren verliezen en ook ons geloof in een veilige volmaakte wereld.
De herinneringen aan de vele, vaak onbekende, slachtoffers van de corona pandemie en de Oekraine oorlog hebben van onze individuele vrijheid iets ongewoons gemaakt, in ieder geval minder gewoon dan we tot voor kort misschien dachten. Het belang van de instandhouding van de staat met haar historische spirituele en morele waarden gaat bij menig ideologisch gedreven autocratisch leider boven dat van de individuele burger. Het economisch belang kreeg in Brazilië voorrang boven de inenting van arme coronaslachtoffers en het behoud van de Russische doctrine boven het leven van vele Oekrainers. Oorlog in Europa en binnen enkele dagen was NAVO/EU-deelname als garantie voor het behoud van onze vrijheid ineens geen loze opmerking meer.
Dan zijn er ook de vergeten dodelijke slachtoffers. Patholoog anatoom Greg Hess uit Arizona, legt in studie-verslagen de migrantenlevens vast van hen die de oversteek van de grens tussen Mexico en Verenigde Staten midden in de droge woestijn niet hebben overleefd. De Ierse kunstenaar Brian Maguire heeft in zijn expositie “Remains” de verslagen van deze menselijke resten vereeuwigd in diverse schilderijen. De cross-over tussen kunstenaar en medicus levert indringende kunst op, herinneringen aan hen die gestorven zijn op weg naar een betere wereld, die voor vele niet vanzelfsprekend is. Kunst die ons laat herinneren aan hen die ergens dood zijn achtergebleven of -gelaten zonder dat iemand een kaarsje voor ze brandt. Iedereen heeft immers recht op herinnering zowel de bekende, de onbekende en de vergeten slachtoffers. Een herinnering die ons doet beseffen dat we altijd zullen moeten strijden voor onze vrijheid.
