Faalangst

En ineens lijkt van alle kanten de aanval te zijn geopend op de wereldwijde prestatiecultuur. Kranten, tijdschriften, boeken en televisie besteden aandacht aan de angst om fouten te maken. Mensen willen laten zien waar ze goed in zijn, proberen fouten te vermijden terwijl uit onderzoek blijkt dat je het meest leert van fouten, innovatiever wordt. De taboecultuur rond fouten, bang om te falen, moet doorbroken worden want dat remt de creativiteit en innovatiegerichtheid en staat uiteindelijk succes in het leven in de weg .

Voetbal, waar fans succes adoreren en verlies negeren, is niet alles was deze week in Duitsland te horen. Bij successen staan de voetbalsterren in het middelpunt, bij tegenslagen zijn ze verguist en geïsoleerd. Achter populariteit en succes kan ook eenzaamheid en wanhoop schuilgaan. Als doelman heb je slechts één kans op selectie, je staat tussen de palen of je staat er niet. Met die kleine kans moet je mee zien te leven. Dat is niet makkelijk was de boodschap op de zeer indrukwekkende begrafenis van Robert Enke, doelman van Hannover 96 en het Duitse nationale elftal. De hele rechtstreekse ARD uitzending liet zien op welk grootse wijze zijn weduwe, spelers en tienduizenden toeschouwers met behulp van inspirerende sprekers afscheid van hem namen. Ze maakten tegelijkertijd een krachtig statement hoe de mens worstelt met zijn faalangsten, Enke beroofde zichzelf uiteindelijk van het leven. De doelman was angstig voor tegenslagen en angstig voor de openbaring over zijn angst.

Dagelijks stappen vier mensen zelf uit het leven. Daar praat men in het openbaar niet over, op het station wordt slechts omgeroepen dat een trein een persoon heeft aangereden. Flink wat vertraging, maar de werkelijke reden blijft onbesproken. Teresa, de extreem sterke weduwe van Enke, was vanaf de eerste mededeling open over de doodsoorzaak, maakte de zelfmoord bespreekbaar. Een gehele natie leek door haar openheid verlost van de druk om altijd maar te presteren. Ze gaf daardoor jong en oud de mogelijkheid om bij elkaar de sterkte te vinden om hun eigen angstgevoelens te uiten. Wie zijn angst laat zien bleek ineens niet zwak, maar sterk. Het verwerken van tegenslagen blijkt meer bij het leven te horen, dan het genieten van prestaties.

Steden

Back to basic, terug hoe het eens was. Wonen, werken, vrijen en ander vertier, alles gemixed in een beperkte ruimte. Weg met de concentraties van kille, glazen kantoren in aparte kantoorwijken,winkels in aparte shopping malls en wonen apart in ver afgelegen sub-urbs. Liever het Greenwich village van New York dan de uitgestrekte resorts van Los Angeles. Liever flirtend lopend op straat op weg van huis naar werk dan in de file op brede uitvalswegen. Even dat non-verbale contact, die oogopslag, dat quasi toevallige lichamelijke contactmoment.

San Francisco is zo’n stad waar trends gemaakt worden. De overwegend lage en compacte bebouwing in de binnenstad zorgt voor een warme, menselijke omarming. De koude zakelijke uitstraling van de verlaten pier geeft wel een wijds gevoel, maar de meeste mensen vermaken zich niet op zo’n vlakte. De ene dag is de pier leeg en verlaten, de andere dag overvol met talloze kraampjes met allerlei milieuvriendelijke groenten, organic is overal dé kreet. De aloude kraam als alternatief voor de winkel vol bling bling. De op houtvuur gebrande amandelen als alternatief voor een big Mac. Back to basic, de mens als een natuurlijk etend kudde dier.

De voordelen van de traditionele Europese binnenstad zijn evident, een natuurlijke levenswijze waar de zaterdagmiddag vol is met shoppende mensen. Winkelen als fun activiteit. Boven zo’n winkel woonde mijn oma, een ideale ‘spot’ plek. Van uit de bovenverdieping kon je risicoloos de voorbij kuierende mensenstroom bespioneren. Zeurende kinderen, vrouwen in dikke bontjassen, meisjes in hotpants, jongens in strakke spijkerbroeken en vriendjes die iedere keer weer met andere vriendinnetjes liepen te flirten. De hele dag gewoon mensen kijken. De bewoners verdwenen uit de stad, maar de bovenwoningen zijn inmiddels weer erg in trek. We gaan de bovenwoning weer bewoonbaar maken, terug naar dat basic gevoel.

Brussel

Brussel was toen nog een bruisende stad, Brussel was vrij en vrolijk, zong Jacques Brel. Toen wilde Brussel, eens de hoofdstad van de lage landen, al modern en internationaal zijn. Thans strijkt de Europese top uit alle EU landen met grote regelmaat neer in de hoofdstad van Europa. Dat doet de stad veranderen, tot een intercultureel epicentrum. Een smeltkroes van culturen, een ‘grootstad’ waar honderden nationaliteiten, culturen en gemeenschappen samenleven. Al blijft Frans de voertaal en is menig Brusselaar begiftigt met een stedelijke francofone arrogantie, verandering is op til. De uitdijende Vlaamse economische macht is voelbaar, zowel op de terrassen van de Grote Markt als op het Brouckèreplein.

Verandering is niet iets wat iedereen aanspreekt. Gelukkig zijn er van die activiteiten die zelden of nooit wijzigen, niet wat betreft tijdstip, niet wat betreft deelnemers, niet wat betreft regels. Alles op de routine. Jaar in jaar uit badmintonnen we met dezelfde mannen, met dezelfde regels. Alleen de locatie is in de afgelopen dertig jaar twee keer veranderd.
Als hoge uitzondering spelen we deze woensdagavond in Brussel tegen een verzameling Waals en Vlaams sprekende badmintonners, een hogere zaal, andere mensen en andere regels. Want al was de puntentelling bij badminton al jaren geleden veranderd, niet bij ons, wij telden nog gewoon tot één en twintig in plaats van modern tot vijftien. Waarom zouden we.

Regeringsleider zijn is een hectische maar ook bevoorrechte job. Na een aantal jaren in de nationale schijnwerpers te hebben gestaan en met je internationale collega’s intensief te hebben opgetrokken, gaat er toch iets knagen. Inmiddels is Balkende op basis van zijn jarenlange ervaring een gerespecteerd collega geworden tussen zijn internationale vrienden, wordt geconsulteerd over de grote wereldvraagstukken. Thuisgekomen uit Brussel liggen de kamervragen met futiliteiten uit één of ander gehucht op hem te wachten. Dan liever een bruisende baan, vrij en vrolijk in Brussel. Of is Nederland nog niet toe aan a change? Yes, we can, of kan het nie?