Herkenbaar werk

Bij de start van de industriële ontwikkeling was het goed zichtbaar dat je buurman boer was geworden. Een mooi weiland met koeien kon je zien liggen. Daarna bouwde je buurman een grote fabriek met schoorsteen op zijn erf en zag je even later de arbeiders op de fiets de fabriekspoort passeren. Het opslagterrein stond vol met stenen, zijn eindproducten. De fabriek werd vervolgens gesloopt en vervangen door een mooi glanzend kantoor. De medewerkers parkeerden hun lease-auto's op het ruime parkeerterrein. Het was nog moeilijk te zien wat daar binnen gebeurde. Gelukkig stond er een mooi bord, waarop de diensten van het organisatieadvies bureau werden aangeprezen.
Het kantoorgebouw staat inmiddels leeg en de buurman woont nog steeds naast me. Wat die doet is compleet onduidelijk. Hij werkt tegenwoordig vanuit zijn eigen woonhuis, met behulp van internet. Wat hij doet, ik kan het niet zien. Mijn echte buurmannen en -vrouwen zijn op ons woonhofje ook met onherkenbaar werk actief op internet. Een greep uit de internetdiensten vanuit ons woonhofje: o De zalmvissers bellen vanuit Shetlands naar ons hofje om hun vangsten door te geven aan mijn buurvrouw (die oorspronkelijk uit Schotland komt). Zij verhandelt via internet de zalm over heel West Europa; o De intakeverslagen voor verpleeg- en verzorgingshuizen worden vanuit ons hofje via internet verstuurd naar het RIO; o De medewerkers van Calvin Klein worden via ons hofje en via internet geïnformeerd over de ontwikkelingen in het bedrijf.
Allemaal misschien wel mooie producten, maar het verdwijnen van de herkenbaarheid van het werk gaat wel ten koste van de sociale contacten. Hangend over dat hek van de wei kon je tenminste nog een praatje aanknopen met de koeien melkende buurman.

Wat is tijd?

Tijd is het kernprobleem van ons hedendaagse leven, stelden onlangs 2 wetenschappers in de Laurenskerk, de moleculair geneticus Jan Hoeijmakers en de filosoof Awee Prins. De vrije tijd neemt toe, maar de mens raakt meer en meer verveeld en gaat op zoek naar dingen om de tijd te doden, doch raakt daarbij steeds verder verveeld. Tijd kan geanalyseerd worden in de combinatie van lichaam en geest. Klokgenen bepalen volgens de onderzoeker Hoeijmakers ons bioritme, sturen eiwitten aan die ons dag-en nachtritme bepalen.
Volgens de filosoof Prins omringen we ons steeds meer met nutteloze dingen, waarbij de dingen een behoefte scheppen die ze beweren te creëren. Is internet zo'n ding wat die behoefte schept? Juist in deze decembermaand kijken we wat beschouwend naar ons handelen. Met internet lijken we alles in de hand te hebben, wij lijken de tijd te kunnen bepalen, maar niet wij hebben de tijd, de tijd heeft ons. De tijd blijft en wij zijn tijdelijk.
Bij internet vliegt alles over het scherm terwijl we volgens Prins met meer respect en een meer 'verwijlen' bij de dingen stil moeten staan. Zoals je naar een schilderij kijkt. Ach misschien heeft internet ook zijn goede kanten. Verveling is volgens Kierkegaard de wortel van alle kwaad. In deze luxe economie hebben mensen daar steeds meer tijd voor. Surfen voorkomt wellicht het kwaad , maar wel als middel om verveling te voorkomen. In deze eindejaarstijd is het beter stil te staan bij het echte doel van het leven. Ik wens u de komende weken in dat licht meer meditatie- dan surftijd toe.

Kampina

De boeren waren vroeger gezamenlijk eigenaar van hun bank (de huidige RABO), maar bijvoorbeeld ook van hun melkfabriek. Die kreeg dan een mooie naam vernoemd naar een heilige of naar de streek. Zo noemden de boeren uit het gebied tussen Den Bosch, Tilburg en Eindhoven hun melkfabriek naar hun streeknaam 'kampina'. Melkfabrieken fuseerden en fuseerden, maar hun mooie naam hield stand. En zo heeft de zuivel nog steeds Campina (met een internationale 'c') als merknaam.
De streek heeft niet alleen een mooie naam, maar is ook prachtig. Een klein nationaal park, met oneindige vergezichten over de heide, waterplassen en stilte, veel stilte. Veelzeggend dat met de tegenovergestelde uitgangspunten van internet een zo prettige omgeving geschapen is. Auto's parkeren aan de rand, fietsers mogen niet buiten de fietspaden. Het terrein is dus niet open, slechts alleen voor wandelaars. Kleinkinderen genieten bij opa voor op de bok. Een genot om te zien. De tijd lijkt stil te staan in plaats van de dynamiek van cyberworld. De afzondering ervaren, lopend tussen de smalle paadjes door de uitgestrekte heide en niet hectisch chatten in een MSN omgeving. Internet heeft de eigenschappen van een krachtig instrument voor informatie-uitwisseling, maar voor echte ontspanning en reflectie blijft de natuur onovertroffen.

Amerika

Iedere keer blijft het land je verbazen. Een regio die vooral bezig lijkt met macht en onmacht. In de moeilijkheid om met onmacht om te gaan lijkt de verklaring te liggen voor de angst van de amerikanen voor de sniper in de regio Washington. Het hele openbare leven in de regio was ontwricht. Sportwedstrijden afgelast, ouders hielden hun kinderen binnen etc. Het laatste slachtoffer had geluk want de kogel werd afgevuurd in de nabijheid van een ziekenhuis met erg veel ervaring met de behandeling van schotwonden. Geen Amerikaan leek zich druk te maken hoe het kwam dat dit ziekenhuis zoveel ervaring had. Alleen niet-amerikanen wezen op het overmatige wapenbezit in de V.S...
Dat stoeien met macht en onmacht kwam op een geheel andere wijze tot uiting in een gesprekje met een oculoplastisch chirurg uit California. Van een vlammend betoog over de onrechtmatigheid van de tariefdalingen en de superspecialisatie in de oogheelkunde (' geen een weldenkend mens gaat toch nog naar een algemene oogarts') naar de echte problematiek ' het verval van het basisonderwijs'. De belangrijkste figuur voor de persoonlijke ontwikkeling was je basisschool-leraar, meestal een vrouw. Maar ja, we hebben die functie slecht gehonoreerd en nu willen vrouwen liever arts worden! Terwijl we die knappe koppen juist in het onderwijs nodig hebben. Een operateur hoeft niet zo slim te zijn, met een beetje handvaardigheid op MBO-niveau kom je al een heel eind. Hij wilde zo graag voor zijn eigen kleinkinderen zo'n goede schooljuffrouw, maar die zaten nu allemaal op de medische faculteit, wat en onmacht!