Psychiater Dirk de Wachter ziet in onze “leukigheidscultuur”
een ontkenning van het lijden. We moeten alles alleen kunnen, vanuit onszelf
succesvol en fantastisch zijn. Een deel van onze zingeving, ons rituele denken
en de plaats van lijden zijn we kwijtgeraakt. Daags na carnaval, mijn jaarlijkse rituele leukigheidsperiode met liters
bier, start de 40 dagen-periode met geheel
onthouding, zonder een druppel alcohol en zonder koekjes en andere versnaperingen.
De vasten voelt niet als straf. Toevallig zijn dit jaar in de vastenperiode
drie bekenden van me overleden, het voelde in deze periode alsof hun lijden en
dat van hun dierbaren, een natuurlijke plaats kreeg in het leven met onze
medemens. In de trance van de vastenperiode, een beperking van eten en drinken,
komt mijn lichaam tot innerlijke rust en tegelijkertijd lijkt geestelijke ruimte
te worden geschapen voor andere, meer creatieve ideeën. In de slipstream zorgen
de vier verloren kilo’s voor echte fysieke ruimte in mijn kleding.
Lijden in mijn jeugd kwam zelden voor. Dreigen met
verbanning naar de kostschool was voor mijn ouders het ultieme middel om me te
straffen als ik weer eens onuitstaanbaar gedrag had vertoond. Me verstoppen in
de bosjes rond het huis hielp niet, wanneer enkele keren per jaar die dreiging
boven mijn hoofd kwam te hangen. Als adviseur van de broeders van Saint Louis bezocht mijn vader met grote regelmaat hun kostschool, de dreiging was dus
erg reëel. Gelukkig bleef mijn lijden beperkt tot dreigen met en hoefde ik niet
tussen de school- en kerkbanken van de kostschool te Oudenbosch te verblijven.
De Matthaus Passion is een lange en vaak ook harde zit op de
kerkbanken. Je hebt het er graag voor over want de protestante Bach heeft, met
zijn muziekstuk in de toen heersende barokstijl, een meesterstuk afgeleverd
over het lijdens-
en sterfverhaal van Jezus. De week voor pasen waan ik me lopend op het grote binnenplein aan de voet van de
kapel van Saint Louis, op de set van een Italiaanse film. Een typisch katholieke
neo-barok ambiance voor dit fenomenale muziekstuk. Inmiddels hebben de broeders
al jaren het kostschoolgebouw en de kapel verlaten en hebben stoelen hun entree gedaan. Ook
dat stukje lijden is uit onze samenleving verdwenen.
