Wat kan Rotterdam leren van Afrika?

Renate, gemeenteambtenaar, was het in 2014 op de nieuwjaarsbijeenkomst van de Gemeente Rotterdam met me eens. We voelden de eerste signalen dat de stad door het dal heen was, de Rotterdammer zou weldra weer trots worden op zijn stad. Het Centraal Station, de “Markthal” en “De Rotterdam” zijn inmiddels opgeleverd en zo waar, we staan hoog op de internationale ranglijstjes. Aansprekende binnenstadarchitectuur in een smartcity met een fantastische burgemeester als boegbeeld voor “Make it happen”. De 010-er is trots op de architectonische pareltjes.

Smartcities staan wereldwijd in de belangstelling en vormen onderling netwerken. Uitstekend dat Rotterdam de lijnen met Shanghai verder aanhaalt. Smart is vaak synoniem met techniek, ondersteund door de grote technologische bedrijven. Zo is IBM trots op het “control” product dat voor de burgemeester van Rio is ontwikkeld, een soort “Houston controlcenter” van o.a. criminaliteit, watervoorziening, verkeer van zijn wereldstad. Control met big data-analyse, zodat bij wijze van spreken de politieagent op plaats-delict de crimineel al staat op te wachten. De oplossing zit echter niet in de techniek, maar in het sociale. Echte preventie van criminaliteit ligt in realisatie van sociale gelijkheid, de opheffing van het verschil tussen de “have’s” en de “have-nots”.  Slagen we daar niet in dan kan de evolutie naar een disruptive economy makkelijk omslaan naar een revolutie aangejaagd door een groeiende angstige “have-not” generatie. 

Het zijn de voorzieningen op de Noordoever die Rotterdam doen opstomen in de vaart der volken. Die culturele en sociale voorzieningen ontbreken op Zuid, er is zelfs geen gymnasium in dit stadsdeel met 300.000 inwoners. Terecht stelt Aboutaleb dat een sterke lokale overheid in moet staan voor goed onderwijs aan iedere inwoner. De oplossing ligt echter niet in een inhaalslag (het bouwen van 1-3 gymnasia) maar in het overslaan van een ontwikkelfase in het geven van onderwijs. Afrika leert ons dat het slimmer is een ontwikkelfase van een voorziening (vaste telefoon, inclusief het trekken van telefoonlijnen) over te slaan en gelijk de volgende fase optimaal te benutten (de smart phone). Vergeet die schoolgebouwen en creëer in diverse wijkgebouwen op Zuid hoogwaardig innovatief onderwijs. Bijvoorbeeld door de leerling de klassikale instructie via de digitale snelweg thuis aan te bieden. In wijkcentra leert de leerling die kennis toe te passen en onderling te delen (“flipping the classroom”). Rotterdam kan een voorbeeld voor de wereld zijn indien we met innovatieve onderwijsvoorzieningen op Zuid het welvaartsverschil tussen Noord en Zuid weten te dichten. Dat zijn sociale pareltjes waar 010  echt trots op kan zijn.