Met kerst hebben we altijd al meer behoefte aan warme gevoelens (“coming home for christmas”) dan in andere seizoenen. De marketingindustrie lijkt daar dit jaar nog meer van bewust. Hun TV-commercials spelen deze maand nog duidelijker in op andere dan rationele overwegingen, nog meer ruimte voor evenementen die we vooral samen beleven. Een verschuiving van de beïnvloeding van onze hersenen naar andere organen. Over de werking van onze hersenen, ons eerste brein, weten we steeds meer. Dus schuift de aandacht voorzichtig door naar wat ons tweede brein wordt genoemd, onze buik. Zijn de darmen en aanverwante organen niet nog veel belangrijker dan we nu denken? Hans Jeekel, oud chirurg, heeft inmiddels al vijf promovendi die de invloed van muziek op het ziekte herstel bestuderen. Muziek als medicijn, als goedkope vervanger van soms dure medicijnen. Muziek waar je kippenvel van krijgt, je buik van prikkelt. Door de muziek voelt je onderbuik dat het goed zit, dat levert minder stress op en minder darmklachten. Wellicht vergelijkbaar met het reageren van je ratio op het innemen van pillen zonder een werkzame stof (het placebo-effect).
Gelijk met zijn eerste stappen in de grote zaal van de Doelen is het voor iedereen duidelijk, Lava Shani, de nieuwe 28- jarige (!) chef-dirigent van Het Rotterdams Filharmonisch Orkest, gaat indruk maken met zijn uitvoering van muziek van Ravel en Brahms. Zonder de bladmuziek voor zich, bewegend op zijn bok, zweept hij het orkest op tot bijzondere presentaties. De dirigent maakt de muziek. In het televisieprogramma Maestro doet de ene kandidaat het aardig, de ander doet het meesterlijk voor een beginner. De muziek raakt het onderbuik gevoel van het publiek dat al feilloos weet wat de jury gaat zeggen, het was een topprestatie. De onderbuik lijkt eerder te voelen wat we met onze hersenen pas later en niet altijd goed onder woorden kunnen brengen.
De overwegend diensten-economie is verworden tot een beleveniseconomie. Floaten is voor mij zo’n nieuwe belevenis. In een grote bad-schelp gevuld met een Dode Zee achtig water, drijf ik een klein uur rond, rust gevend aan zowel mijn eerste als mijn tweede brein. Relaxen in een tijdperk waarin wereldleiders de dominante rol van de ratio ondermijnen. Types als Trump gebruiken de kleine ongewisheid dat de waarheid in de meeste gevallen nooit absoluut is, om met alternatieve feiten hun onwelgevallige resultaten in ons eerste brein te ondergraven. Het tweede brein van de bevolking maakt hen echter steeds minder succesvol. Zelfs de kiezers in het oerconservatieve Alabama voelden feilloos aan dat de door #metoo slachtoffers gemelde feiten op waarheid gebaseerd waren. Als onderbuikgevoel en ratio dezelfde kant op wijzen verdwijnt het effect van alternative facts als sneeuw voor de zon. Dat geeft deze donkere dagen voor kerst toch een lekker onderbuikgevoel.
