Jaarlijks
gaan we met drie mannen naar het klooster met het beste bier ter wereld (World Beer Awards 2014). We lopen enkele dagen mee in het kloosterritme,
proberen wat tips te krijgen om ons eigen leven te duiden. Vooral gedurende
de twee langdurige stiltemomenten tijdens de ochtend- en avondgebeden beleef je
hoe stilte meer inzicht kan geven in je leven.
In onze kennissenkring zijn we uitzonderingen die uitkomen
voor onze belangstelling voor religie. Toch zien we steeds vaker onder het
oppervlak de eerste signalen van een omslag; afkeer van het klassieke kerkelijk
leven bij oudere generaties slaat om in belangstelling van de jongere generatie.
Yvonne Zonderop (ex- lid hoofdredactie van de Volkskrant) beschrijft
in haar boek, Ongelofelijk, hoe ‘we’ het christendom bij het
vuilnis hebben gezet. Heel stom, te radicaal hebben we, volgens haar, afscheid
genomen van wat 1500 jaar onze cultuur én moraal heeft vormgegeven. Met het
christelijk geloof is er iets belangrijks verloren gegaan, terwijl we toch graag
„diepmenselijke” noties zoals naastenliefde, compassie, schuld en vergeving een
plek willen geven (nrc, 21-04-2018).
De
hoge kijkdichtheid van de jaarlijkse Passion-uitzending op TV staat niet op zichzelf.
Twee jonge studenten van de filmacademie zaten ook in het gastenverblijf
van ons klooster en filmden het kloosterleven, dat sinds 1130 weinig is
veranderd. Jonge mensen die zelf het initiatief nemen om meer te weten te komen
over religieuze uitingen. Een
leger-aalmoezenier constateert dit studiejaar dat zijn militairen in opleiding steeds
vaker om een bijbeltje vragen. Ook ziet hij opmerkelijk veel religieuze
symbolen in hun tatoeages.
De jonge generatie, grootgebracht zonder christelijke
wortels, lijkt een
gebrek te ervaren aan kennis van het christendom. De revitalisering en
belangstelling voor christelijke waarden kan samenhangen met de behoefte om de
eigen plek hier op aarde beter te kunnen duiden in relatie tot alles om ons
heen, wat voor ons bestond en wat in de toekomst nog tot leven komt.
Aansluitend bij de eerder door het Sociaal Cultureel Planbureau vastgestelde
behoefte aan ‘Zelfspiritualiteit’
– de overtuiging dat de zin van het leven ligt in de ontdekking van je ware ik,
je authentieke zelf. De zin van het leven moet je vinden in je unieke
innerlijke ervaring en het ontwikkelen van je eigen vermogens (SCP, mei 2014). Daarbij is sprake van deïnstitutionalisering
van de religie, de antwoorden niet zoekend in een
traditionele kerk, wel door een eigen mix te maken van christelijk denken,
zonder direct te willen “geloven”.
Het nieuwe kabinet
wil onderhoud en exploitatie van het cultureel erfgoed weer goed op de kaart
zetten, ook de kerkgebouwen. Als bestuurder van de Grote Kerk in Breda ben ik medeverantwoordelijk
voor een uit bakstenen opgetrokken gebouw met een “schil” van prachtig
gebeeldhouwd kalkzandsteen, dat eens in de 100 jaar vervangen moet worden. Ook
nu staan we voor een grote restauratie van jaren en miljoenen euro’s. De kerk is ooit opgericht
door de Nassaus met als doel om “stilte” te overkappen. De traditionele
kerkelijk functie is met enkele diensten per jaar nog zeer beperkt. De komende jaren zullen we als bestuur naast instandhouding van een
bouwkundige perfecte vorm van kalkzandsteen ook moeten zoeken naar een perfecte
eigentijdse inhoudelijke invulling van de ontdekking
van je ware ik, je authentieke zelf.
Ook dat kost geld. In het verleden werd geld vergaard voor de Grote Kerk met de verkoop van een gewoon
biertje. Bij een perfecte vorm en
inhoud van de kerk hoort natuurlijk een perfect biertje. Volgende keer aan de
paters ook daar wat tips over vragen.
