Grof geweld, individueel en collectief, dat is wat wij van 2014 zullen herinneren. Geweld soms om de hoek, soms ver weg, toch voelt het in alle gevallen steeds vaker dichterbij. Het ontnam ons het gevoel van veiligheid maar onderstreepte het belang van onderlinge verbondenheid. Een heftig en hectisch jaar waarin ons wereldbeeld in korte tijd veranderde. Bijna onvoorstelbaar dat onze koning en premier begin dit jaar zo manifest aanwezig waren op de olympische spelen in Rusland. Een jaar waarin de heel sociaal bewogen medici Els Borst en Joep de lange, beiden gewelddadig om het leven kwamen. Els, de voormalig minister van volksgezondheid vermoord in haar garage, en Joep, AIDS-bestrijder uit het AMC, neergeschoten als ėėn van de passagiers van MH17. Een jaar met een voor velen nieuw fenomeen, het kalifaat, waar men rücksichtslos voor de camera mensen onthoofdt. Een jaar waar in een winkelcentrum in Zwolle, een straatmuzikant, de Bulgaar Zdravko Vazov, zomaar vanuit het niets werd neergestoken door een 17-jarige Zwollenaar.
Begrijpelijk dat mensen steeds meer gaan twijfelen over wat ons te wachten staat. Twijfel die versterkt wordt door afbrokkelende zekerheden over hoe we onze economie draaiende houden. Individueel voelt één op de drie mensen zich eenzaam, zitten veel mensen met hoge schulden en krijgen jongeren moeilijk een plaatsje op de arbeidsmarkt. Collectieve regelingen zoals zorgverzekeraars en pensioenen geven minder zekerheden dan vroeger, concerns met een lange historie vallen om in de concurrentie met bedrijven die pas amper bestaan en tien keer zo snel groeien. De disruptieve economie. Hoe om te gaan met die twijfel?
Het Kerstfeest is sinds mensenheugenis een moment van hoop, een moment van licht, van nieuw leven in de warmte en gezelligheid met onze naasten. Hoop kunnen we ontlenen aan de keerzijde van al dat geweld, het heeft ons ook weer SAMEN gebracht. We weten weer welke sterkte uitgaat van onderlinge verbondenheid, op te trekken als een team. Hoop kunnen we ook ontlenen aan het stimuleren van authentiek gedrag, jezelf te zijn in de massa. Iets dat we als klein kind nog heel normaal vonden, maar tijdens onze vroege pubertijd lijken kwijt te raken. Als puber en volwassene weegt de reactie van anderen zwaarder dan ons eigen spontane gedrag. Het is juist de kracht van die authenticiteit, het jezelf zijn wat essentieel is in ons leven. Bekijk het leven weer eens als een vijfjarig kind!
Afgelopen dagen is veel gesproken over de reclamecampagne van supermarktconcern Jumbo. De “samen” campagne, met als inzet extra pakketten naar de voedselbanken. Door critici al snel vertaald als geld verdienen over de rug van de kansarmen. Maar is het diezelfde critici opgevallen dat “samen” misschien ook weleens gewoon authentiek gedrag kan zijn van de bazen van Jumbo? Frits van Eerd, directeur van de Jumbo was daags na de dodelijke steekpartij in Zwolle om daar het personeel en de andere betrokkenen een hart onder de riem te steken. Om SAMEN het leed te verwerken. Authenticiteit die kracht zet onder de gedachten dat we SAMEN invulling kunnen geven aan het LEVEN en kunnen ZIJN die we werkelijk zijn.
Het belang van verbondenheid, dat we in deze individualistische maatschappij even wat vergeten waren. Sinds de oudheid weet de mens dat verbondenheid essentieel is, om te leven en te overleven. Van dat SAMEN zijn we ons dit jaar door al het geweld weer bewust. Het christelijk geloof herdenkt in deze periode de geboorte van Christus. Voor velen van ons een mogelijkheid om afstand te nemen, met familie en vrienden. Even te reflecteren. Ook de mooie en leuke ervaringen van 2014 met elkaar te delen.
(bewerking kersttoespraak Kees Sol, RvB, Oogziekenhuis Rotterdam)
