Treinen interesseren mij al van jongs af aan. Ik heb ze heel mijn werkzame leven vaak gebruikt, ook tijdens mijn stage periode bij een zeer respectabel en chique organisatieadviesbureau in Amsterdam-Zuid. Het bleek een ideale ervaringsplek. Bij de entree van mijn nieuwe kantoor hing een metershoog schilderij van een imposante trein met een nog imposantere uitstraling van directeur Bosboom. Hij had veel interesse in treinen en modeltreintjes, zoals vele andere organisatieadviseurs. Het ontwerpen en bouwen van (model)spoorbanen vraagt een creativiteit en planning die ook nodig is bij de strategieontwikkeling en aansturing van bedrijven.
Jaren geleden heb ik op zolder toch maar mijn berglandschap vol Märklin-treintjes afgebroken, sindsdien staan de modeltreintjes beneden in de glazen kast uitgestald achter slot en grendel. De kleinkinderen mogen vooralsnog alleen genieten van de imposante uitstraling en er nog niet mee spelen, al weten ze steeds vaker de sleutel van het kastje te vinden.
Spelen is van alle tijden, stimuleert onze creatieve en artistieke vermogens. Filosofen zien in spelen een mogelijkheid om de balans tussen onze rationele en emotionele kanten te herstellen. Filosoof Johan Huizinga betoogde met zijn Homo Ludens, dat het spelen naast vermaak, onze cultuur en samenleving vormgeeft, als bron van sociale orde en creativiteit.
Spelen is met een revival bezig, het zijn de volwassenen die hun speelsheid hebben (her)ontdekt. Oud en jong zoeken met de bordspelletjes rond de tafel en de zelfgebouwde installaties van LEGO, naar meer ruimte voor hun gevoelens en naar minder “ik denk, dus ik besta”. Als Huizinga gelijk heeft is dat positief nieuws voor de onderkenning dat cultuur van cruciale belang is als ontwikkelingsmotor voor onze samenleving.
Deze zomer kon ik vanaf een deels vervallen uitzichtpunt in de bossen van Semmering, zeker wel tien minuten lang een rustig rijdende internationale trein volgen op de mooiste spoorlijn ter wereld. Vanaf de opening in 1854 slingeren de treinen door een prachtig Oostenrijks landschap waarin techniek en natuur harmonieus verbonden zijn. Terecht staat dit spoorweggedeelte sinds 1998 op de Werelderfgoedlijst. Verderop is de nieuwe 27 kilometer lange Semmering-spoortunnel in aanbouw, waardoor de reistijd op dit traject met 40 (!) minuten kan worden bekort. Mijn creatieve ideetjes borrelen gelijk op. Wat zou het mooi zijn om de prachtige oude spoorbaan te transformeren tot een speelplek voor treinliefhebbers! Vanuit het uitzichtpunt als verkeersleider “real time” echte treintjes gaan aansturen, laten wachten en vertrekken. De vele nu vervallen Kurhaus-hotels uit de hoogtijdagen van de Oostenrijks-Hongaarse tijd stromen dan weer vol met treinfanaten. Net als mijn kleinzonen mogen ze de treinen niet aanraken, maar dit keer wel aan de knoppen zitten.
Een spelen dat vormgeeft aan het hogere doel van de werelderfgoedlijst; het behoud, de waardering en het begrip van de rijke culturele diversiteit en geschiedenis van onze planeet.
