Zelf ben ik nooit in een gevangenis opgesloten geweest. Mijn ervaring beperkt zich tot het zingen tijdens kerstmis in de gevangenis. Als jong manneke viel het me wel op dat 'De Drie van Breda' en de overige gevangenen zich heel gewoon gedroegen. Zelfs de collecte werd door een gevangene opgehaald, zonder dat iemand een graai in het mandje deed.
Onlangs fietsten we over het enorme gevangeniscomplex van 600 ha in Merksplas (B). In de voormalige gevangeniskapel was een museum over vrijheidsberoving ingericht, open vanwege de Dag van het Erfgoed. Daar lees en zie je van alles over afwijkend gedrag en vrijheidsberoving als straf.
De hedendaagse technologie maakt ontsnappen uit gevangenissen moeilijker én binnenkomen lastiger, zoals bleek bij een betaalautomaat. Vroeger kwam eerst het geld en daarna het pasje eruit, wat vaak leidde tot vergeten pasjes. Nu komt eerst het pasje en daarna het geld, wat veiliger is. Onlangs ging het toch mis. Een gezinslid trok versuft haar pasje uit de automaat, maar vergat het geld eruit te halen! Gelukkig belde een eerlijke vinder enkele uren later, misschien gestimuleerd in zijn goedheid door een techniekje op de bankautomaat, de beveiligingscamera. Dankzij dit soort technologische hoogstandjes wordt diefstal sneller herkend en sociaal gewenst gedrag gestimuleerd. Wellicht wilde hij deels uit angst voor herkenning op de regionale tv – vaak gebruikt om misbruik met gestolen pasjes te tonen, het geld persoonlijk terugbrengen. Na lang aandringen wilde hij toch zijn vindersloon aanvaarden.
