Mag ik voortaan Kees tegen je zeggen? Al mijn collega's zeggen Kees tegen U, maar ik zeg al jaren netjes Meneer Sol. Bevestigend antwoordde ik op deze vraag van één van onze medewerksters. Ze vond het wel zo prettig het onderwerp eerst duidelijk te bespreken. Al die tijd had ze gewacht op mijn toestemming om me bij de voornaam te noemen.
In de jaren zestig en zeventig, zo na de opstand in Parijs, moesten de standenverschillen verdwijnen. Mij was één van de tien geboden goed aangeleerd: "eert Uw vader en Uw moeder". De "U" met een hoofdletter. Bij katholieken het 4e gebod en bij protestanten het 5e gebod. Voor mij is het vanzelfsprekend om mijn ouders in de "u-vorm" aan te spreken. Vreselijk ouderwets natuurlijk, want kinderen gebruiken nu bijna altijd de voornamen om hun vader, moeder, tante en oom aan te spreken. Na zo’n dertig jaar heb ik nog altijd moeite om mijn schoonouders bij de voornaam te noemen, laat staan om ‘papa’ en ‘mamma’ te zeggen tegen personen die mijn natuurlijke vader of moeder helemaal niet zijn! Via allerlei kwinkslagen probeer ik onder het gebruik van die voornamen uit te komen. Dat lukt me heel aardig, moet ik zeggen.
E-mailen en chatten heeft een extra dimensie gegeven aan het tutoyeren. Dit flitsende medium legt de "je-vorm" als omgangsvorm bijna verplicht op. Je tutoyeert er vrolijk op los, zonder de persoon in kwestie ooit een keer gezien te hebben. Een intieme omgangsvorm terwijl je elkaar op straat zo maar voorbij kunt lopen. Toch verscheen tijdens het MSN-en met mijn dochter in Leuven ineens de kreet "dag meneer" op het scherm. Ze zat op de laptop van haar Vlaamse "lief" te werken. De Vlaamse jongen presenteerde zich op MSN met "dag meneer". In Vlaanderen is het nog gebruikelijk om de ‘U’ en ‘Gij’ vorm aan te houden tot je expliciet toestemming krijgt om de voornaam te gebruiken.
Eigenlijk waardeer ik het gebruik van de ‘U’ vorm. Het toont toch aan dat de spreker respect heeft voor de ander. Met het verdwijnen van de ‘U vorm’ lijkt ook het respect af te nemen. Senioren en zwangere vrouwen krijgen niet meer vanzelfsprekend een zitplaats aangeboden in bus en tram. Misschien toch maar weer de ‘U’ vorm in ere herstellen voor het eerste contact. Dan krijgen we waarschijnlijk vanzelf de betere omgangsvormen terug. Mijn dochter leert dat nu vanzelf van haar ‘lief’, zo lang dag meneer
als het duurt…
