CLOACA

Ruim 100.000 mensen hebben al gekeken naar de tragikomische verfilming van het gelijknamige toneelstuk, geschreven door Maria Goos. Cloaca, wat letterlijk een riool of het uiteinde van het darmkanaal bij dieren betekent, is een oude begroetingskreet tussen vier vrienden. De vroegere studievrienden komen door omstandigheden weer even bij elkaar en proberen wanhopig de oude vriendschap nieuw leven in te blazen. De een zit midden in een huwelijkscrisis, de ander heeft grote problemen op zijn werk, de derde is een cocaïneverslaafde topadvocaat, en de vierde staat op het punt de première van zijn nieuwe theaterstuk te beleven. De oude vriendschap spat uiteen wanneer ze elkaar laten vallen als bakstenen en ieder voor zijn eigen belang kiest.

     Je krabt wel even achter de oren wanneer al je vrienden en vriendinnen (eind 40, begin 50) de film herkenbaar en vermakelijk vinden, terwijl je vervolgens een negatieve recensie leest. De recensente, een vrouw van een jaar of 25, kan zich maar moeilijk voorstellen wat een midlifecrisis betekent voor de mannen in de film. “De oude vriendschappen, die even herleven en dan vervagen als een droom, daar kan ik me niet echt mee identificeren. Daar moet je waarschijnlijk iets ouder voor zijn...” 

     Dan dringt het echt tot je door dat je ouder wordt en misschien niet meer helemaal begrepen wordt door het jonge, dynamische deel van de samenleving. Toch is het een mooie leeftijd om te zien hoe je leeftijdsgenoten allemaal worstelen met die omslag in hun leven.

     Ook in de televisie-interviews van Paul Rosenmöller zie je die verschuiving in interesses bij zijn gesprekspartners. Plotseling is er meer aandacht voor immateriële zaken en minder voor het materiële. En zolang je vrouw en haar vriendinnen de hoofdrolspelers nog steeds aantrekkelijke mannen vinden, valt dat ouder worden eigenlijk nog best mee.

E-MAIL VRIJE DAG

De vrijdag gebruik ik meestal om de berichten weg te werken, vooral de digitale post. Het gebruik van e-mail heeft onmiskenbare voordelen. Je wordt minder vaak gestoord door de telefoon voor minder urgente vragen, en je kunt antwoorden wanneer het jou uitkomt. Je moet ze wel allemaal lezen, wat een belasting is voor mijn schaarse energie. Nog erger zijn de e-mails met één of zelfs meerdere bijlagen, vaak van tientallen pagina’s. Afgelopen vrijdag kwamen er tijdens zo’n opruimdag weer meer dan 50 e-mails binnen. Dweilen met de kraan open.

     Het St. Joseph’s Hospital uit New Jersey, heeft daar iets op gevonden: de e-mailvrije dag. Op 20 juni was e-mailgebruik niet toegestaan. Communicatie was alleen mogelijk via de ouderwetse telefoon of, nog beter, face-to-face contact. Niet alleen werd duidelijk hoe afhankelijk we zijn geworden van e-mail, maar ook dat het werk in de zorg primair draait om zorg aan het bed, en niet om het beantwoorden van zoveel mogelijk e-mails.

     Een mooi initiatief, want de techniek die ons helpt, kan ook onze ondergang worden. De computer kan ons afleiden van waar we ons werkelijk op moeten concentreren. Een e-mailvrije dag is effectieve manier om even los te komen van het dagelijkse informatiebombardement. Steeds meer mensen krijgen fysieke klachten van de hoeveelheid informatie die ze moeten verwerken, in combinatie met de vaak door de verzender verwachte reactietermijnen. Een mooi nieuw doktersrecept: eenmaal per week een e-mailvrije dag.

VLAANDEREN-NEDERLAND

Al decennialang werken veel Vlamingen in ons ziekenhuis. Mede dankzij het Phaco-fellowship dat door één van de artsen werd geïntroduceerd is hun aantal nog sterker toegenomen. Andere medewerkers zijn gestart met de klinische paden, waarvoor ze vaak een opleiding in Leuven volgen. Tenslotte verhuizen er steeds meer ziekenhuiscollega's naar een mooi (en goedkoper) stulpje net over de grens. Zelfs in begijnhofjes in het Vlaamse land kom je collega’s als bewoner tegen.
Wat is het geheim van de aantrekkingskracht van het Vlaamse land?

     Wekelijks kom ik diverse malen op de fiets langs de grenspaal. In de natuur kan het niet zitten, want aan de Nederlandse kant ziet de natuur er exact hetzelfde uit, als aan de Vlaamse kant. Een kronkelende rivier, koeien, grasland, reigers en vissers. De grenspaal lijkt meer op een verdwaalde raketpunt dan op een aanduiding dat vanaf hier een totaal andere bevolking met hun eigen normen en waarden zou wonen. Zelfs het asfalt vertoont geen enkele scheiding.
     Tot voelt iedereen haarfijn aan dat de Antwerpse winkelstraat (de Meir) ondanks al die Ollandse ketens, een andere sfeer uitstraalt dan de Rotterdamse variant (de Koopgoot). De sfeer is duidelijk Bourgondischer, meer aandacht voor de schoonheid van de uitstraling en een rustiger tempo. Lunchen is geen noodzakelijke verstoring van de middagpauze, maar een moment van genot. Een polibezoek is een raadpleging en een artsenkamer is een kabinet. Terwijl de Nederlandse cultuur minder hiërarchisch, opener en directer is.
Wat zou het mooi zijn als we in ons ziekenhuis een synergie van het beste uit beide culturen konden realiseren. "Het" ziekenhuis van de lage landen aan de zee. Eerst maar eens beginnen met een aangeklede lekkere lunch! De Nederlander gaat immers steeds meer uitgebreid lunchen, een leuk geprijsd alternatief voor het wel erg duur geworden diner bij de "euro" horeca.

HERFSTSCHOONHEID

Met onze mensenhanden kunnen we hele mooie dingen maken. Dagelijks laten we dat in het ziekenhuis zien. Ook het ziekenhuisgebouw komt wonderschoon uit de renovatie naar voren.

     Schoonheid wordt vaak verbonden aan jong zijn. Ouderdom en sterfte lijken worden minder vaak als mooi beschouwd. Toch laat de natuur zien dat dit niet klopt. Dit jaar kunnen we volop genieten van prachtig weer, vaak een strakblauwe lucht, veel zon, weinig wind en regen. Alle mogelijkheden om er op uit te trekken. Dan sta je op een vroege zaterdagmorgen toch versteld wat de natuur kan maken. Zelfs in een sterf stadium laat een forse beuk zien zich alweer klaar te maken voor het nieuwe leven, terwijl de goudbruine blaadjes langzaam door de lucht zwevend hun weg zoeken naar de grond om zich daar om te vormen tot vruchtbare bodem.

     Zo toont de natuur dat ouderdom en sterfte zeer zeker ook tekenen van schoonheid bevatten. Je droomt dan vanzelf weg als je onder de beuk de toekomst in kijkt.

EEN EYE CACHEN OF CATCHEN?

Al eens gecached in een bos? Nee? Dan staat het 1-1, want ik ook nog niet. Onlangs stuitte ik samen fietsend met mijn vrouw op een bijzondere activiteit in het Brabantse land die deed denken aan de tijd toen de adel de zondagmiddag met elkaar in gepaste sfeer doorbracht. Een grote groep jagers was op Hubertus jacht. Een prachtige stoet van paarden, jachthonden en een trompetter trok door de herfstige bossen om een vos op te sporen die de jachthonden moeten zien te vinden. Mooi rood en bruin tegen een herfstgekleurd bosgebied. Een plaatje. De jagers en hun honden rennen door bos en heide. Geen nood want de grondeigenaar doet meestal gewoon mee. Na de jacht is het goed laven aan een lekker biertje of glaasje wijn.
     Niet voor iedereen is zo'n dure sport weggelegd, dus is daarop een digitale variant gevonden. In het bos wordt een schat begraven en de nieuwste wandelsport kan beginnen, caching. De wandelaars proberen met behulp van het Global Positioning Systeem (GPS) een schat te vinden. Geen paarden, geen trompetters en geen honden meer , maar een pda-tje in de hand en maar cachen, jongens. Geocaching blijkt aantrekkelijk te zijn voor alle leeftijden, met een speciaal sterrensysteem om de moeilijkheidsgraad van de routes aan te geven. En ben je na de jacht je auto kwijt; even gewoon de coördinatoren van je auto intoetsen en je komt altijd weer thuis.

     Maar ja, die cachers hebben in tegenstelling tot de jagers geen grondeigenaren in hun groepje zitten en dat is vervelend als jouw pda-tje je dwars door bos en heide stuurt. Daarop is een typisch Hollands antwoord gevonden; een stichting om te bemiddelen tussen cachers en grondeigenaren, zodat iedereen ongestoord kan genieten van het spel!
     Je kan natuurlijk ook een oogballetje als schat verstoppen en al cachend het oogje proberen te vinden. Is de winnaar nu een eyecacher of een eyecatcher?

 

(Voor meer informatie surf naar http://www.stichtinggeocaching.nl of http://www.geocaching.nl. )

 

KEES GAAT EXTREEM

De reclame- en televisiewereld zoekt steeds vaker de extremen op: extreem afslanken, extreme uitdagingen, extreme seks. Kun je iets leren van deze extremen? Twee recente voorbeelden bieden interessante inzichten.

     Het eerste voorbeeld afkomstig van Twan vd Kerkhof gaat over leiderschap. Rederij Wilhelmsen verloor in één klap bij een vliegtuigongeluk de totale leiding. Na het drama wist het bedrijf niet alleen te overleven, maar zelfs ook te vernieuwen. Dit relativeert het belang van leiders. Volgens Van der Kerkhof draait leiderschap niet zozeer belangrijk wat leiders doen, maar vooral om hoe zij anderen ondersteunen in hun werk. Mensen werken niet voor de baas, de baas werkt voor de mensen.

     Het tweede voorbeeld komt van Judith Mair, Duitslands strengste bazin en auteur van het boek Het is mooi geweest- Het kantoor is geen pretpark. Deze jonge blonde linksgeoriënteerde manager tapt uit een ander vaatje. Ze stelt dat werk niet draait om plezier, maar om presteren. Collega's en chefs zijn geen vrienden, worden met 'u' aangesproken en de achternaam, privégesprekken horen niet op de werkvloer.

 Bij afspraken met de klant wordt werkkleding verplicht gedragen. Gelet op de hoge internationale verkoopcijfers van haar boek zijn nogal wat mensen gecharmeerd van haar aanpak.

     Wat moeten we met zulke extremen? Net als bij de modeshows van de grote vooraanstaande kledingmerken en couturiers zie je zelden iemand op straat lopen met de extreme vormgegeven kleding. De kernprincipes sijpelen vaak door naar bredere trends.

NUT VAN DE PUT

 

Toen ik op de middelbare school zat, aten we tussen de middag thuis warm. Mijn vader kwam uit zijn werk, at en zakte daarna languit in een makkelijke stoel. Mijn leermeester had op zijn directeurskamer in het ziekenhuis zelfs een ligstoel staan en deed ‘s middags altijd even zijn ogen toe. Tegenwoordig ziet de dagindeling er heel anders uit, geen warm eten meer tussen de middag, maar vaak een werklunch. Verandering is niet altijd vooruitgang.

     Toch lijken sommige goede gewoontes uit het verleden langzaam terug te keren. Niet vanzelf, omdat het gewoon lekker voelt, maar omdat het wetenschappelijk wordt onderbouwd. Zo vindt Robert Kriegel dat we veel minder druk moeten doen en veel vaker ons moeten ontspannen, ook op het werk. Letterlijk en figuurlijk vaker achteroverleunen: vijf à tien minuten per dagdeel met je ogen dicht in een comfortabele stoel. Of tijdens lange vergaderingen gewoon een korte pauze inlassen. Is het echt zo moeilijk om ruimte voor de dut te maken?

     Rondkijkend in de trein, waarin ik deze column schrijf, lijkt het erop dat mijn mede-treinreizigers dit al goed begrepen hebben. Ze doen hun dagelijkse dutje, twee keer daags, heen en weer.

PALMPJE

Palmen heb je in alle soorten en maten. Het strand, de zee en het mooie weer vormen een ideale stek om vanuit een 'zwoel' café deze exotische plantensoort te bewonderen. Tegenwoordig is Palm in bijna alle cafés in Nederland te drinken. Een mooie reclame van een dansend paard met witte manen, dat symbool staat voor het Vlaamse Pallieterland, doet denken aan het kolkende schuim in een bol Palm-glas.

     Keescafé kan ook niet meer zonder Palm. Dat is de naam van het computertje waar ik dit café op intik. Mijn vorige apparaatje liet me steeds vaker in de steek, geen beeld, dus totaal onthand. Op deze Palm is alles mogelijk. 's Ochtends kan ik zelfs wat internetpagina's actualiseren. De krant kun je dan in de trein lezen op het schermpje. Zelfs de gehele medische handboeken, zoals de Wills Eye Manual kun je erop zetten.
     In 1994 had ik het gevoel dat internet veel potentie had de wereld te veranderen. Datzelfde gevoel heb ik nu mijn Palmpje. Let maar op, over twee jaar loopt iedereen ermee rond en verdwijnen laptops uit het straatbeeld. Ze zijn alleen nog niet goedkoop, maar dat zijn pilsjes ook niet meer. Alhoewel…Ik zit nog weleens op een terrasjes vlak over de grens; een Primus voor €1, en een Palmpje voor €1.20! Dan kan er altijd nog wel een extra Kriekje vanaf.

PINDAKAAS RECLAME

Het reclamespotje van Calvé Pindakaas, waarin een klein jochie een bal op het balkon bij Dick Advocaat schiet, heeft de 'Gouden Loeki ' gewonnen als beste reclamespotje van 2002.  De wereld van de reclame ziet er supersnel uit, maar schijnt bedriegt. Om snel te zijn moet je wel veel tijd uittrekken. Het spotje van slechts 1 minuut had een ongelooflijk lange voorbereidingstijd van zeven maanden. Creativiteit kost dus veel tijd.

    Daarnaast laat het verhaal achter de commercial zien hoe persoonlijke netwerken zijn effectiever zijn dan onpersoonlijke e-mails. Advocaat bleef maar niet reageren op de e-mails van het reclame- bureau. De oplossing kwam via Lida, de kantinejuffrouw van het reclamebureau, én de schoonmoeder van Jan Wouters. Jan is samen met Advocaat coach bij Glasgow Rangers geweest. Wouters en Advocaat wonen vlak naast elkaar. Lida zorgde ervoor dat een mooie doos met pindakaas bij Advocaat persoonlijk thuis werd overhandigd. De volgende dag hing Advocaat aan de lijn!

     Zo liep mijn eerste kennismaking met internet en Cd-rom via onze toenmalige directiesecretaresse. Haar man had contacten met Origin, de moedermaatschappij van o.a. Thijs Chanowski. Thijs bleek, naast maker van de Fabeltjeskrant, inmiddels hoogleraar multimediatechnieken te zijn. Van het een kwam het ander. Email is wel makkelijk, maar echte contacten komen toch sneller en gepassioneerder tot stand via het oude vertrouwde netwerk. Soms is de kennissenkring van een kantinejuffrouw belangrijker dan die van de directeur.

 

NUTTELOOS

 De Fransman is verzot op nieuwe techniekjes, veel meer dan de gemiddelde Nederlander verzot. Zo’n 15 jaar geleden kon je bij de boulangerie naast de kassa en omringd door de geuren van de verse baguettes, een klein apparaatje met een beeldscherm zien staan, de Minitel een vroeg voorloper van internet. In Parijs zijn alle bushalten uitgerust met actuele aankomsttijden, en in de bus zie je precies hoe laat de bus bij elke halte zal aankomen.

     Toch lijkt de computer een dimensie te missen, ook in computer minnend Frankrijk. Onlangs viel me in het Centre Pompidou op dat, ondanks het gebruyik van allerlei technische snufjes, de meeste mensen vooral stilstaan bij de 'ouderwetse' twee of driedimensionale reguliere kunstwerken. Digitale technieken lijken een bepaalde dimensie te missen. Het is net het verschil tussen je verplaatsen door de 'lichtstad' met de metro of de autobus, de onder- of de bovenwereld. De metro is efficiënt en je gaat door de Parijse grond, maar met de bus zit je middenin Parijs en voel je je even een echte Parijzenaar.

    Of zoals Pablo Picasso ooit zei: “Computers zijn nutteloos, ze geven alleen antwoorden en stellen geen vragen.” Hoewel zoekmachines tegenwoordig talloze antwoorden bieden op één vraag blijft de kernvraag: welk antwoord is eigenlijk het juiste?

DE BOEKHANDELAAR EN DE ZOEKMACHINE

 Regelmatig loop ik bij de boekwinkel in onze buurt naar binnen, maak een praatje met Hein of met zijn collega René. Hein is niet zomaar een boekhandelaar. Hij werd door een vakjury al eens uitgeroepen tot de beste boekhandel van Nederland. Het is echt een ‘handel’. Hij geeft iets en ik neem iets mee.

     Het onpersoonlijke advies van een zoekmachine zoals Google staat in schril contrast met het persoonlijke advies van een betrokken boekhandelaar. Hein heeft talloze tips voor boeken die bij mij passen. Als het extra bijzonder is, wil hij het als verrassing houden. Zo belde hij laatst mijn vrouw op met: “Ik heb nu een prachtig boek voor Kees, een leuk cadeau”. Toen ik het zelf ging ophalen, ontkende hij eerst in alle toonaarden dat hij een boek voor mij had. Hij had het liever in het geheim aan mijn vrouw overhandigd.

     Het oog van Maria Concepcion is de debuutroman van Luc Vandromme. Het verhaal gaat over een Spaanse vrouw die in Vlaanderen woont. Tijdens de Spaanse Burgeroorlog werd ze getroffen door een bom, maar bleef ongedeerd. Daarna kreeg ze de gave om met haar linkeroog historische ontwikkelingen te zien en met haar rechteroog toekomstige gebeurtenissen. Het is een prachtig uitgangspunt voor een mooi geschreven surrealistisch boek. Google is een handig zoekinstrument, maar er gaat niets boven een persoonlijke adviseur.

HET OOGMINIATUUR EN DE OOGBAL

Sla de krant open en je wordt overspoeld door advertenties met plaatjes van ogen. De reclamewereld weet maar al te goed hoe krachtig een oog werkt als blikvanger, de Eyecatcher. Een oog in de advertentietekst en je producten vliegen als het ware over de toonbank. Het ene oog (van de advertentie) trekt het andere oog (van de lezer) aan.

     Nog fascinerender is het kijken in de ogen van een geliefde. Maar dat kan niet altijd, zeker niet als je ver van huis bent. In de 18e eeuw heeft men daar iets op gevonden: ze lieten het oog van hun geliefde vastleggen in sieraden zoals broches, ringendasspelden en medaillons. De oogminiaturen werden ragfijn geschilderd en gevangen in een ovale of rechthoekige setting van goud, zilver of ivoor, afgewerkt met pareltjes of glitterroosjes. Zo droeg je altijd een stukje van je geliefde bij je.

     Met de opkomst van de fotografie is het oog wat uit de miniatuur verdwenen. Foto’s van complete gezichten vervingen de oogminiatuur, al dan niet geplakt op het dashboard van de auto. Onze sleutelhanger in de vorm van een oogbal aan een ketting, heeft nog steeds de aantrekkingskracht van het oog. Maar het oog van je geliefde, op een kunstzinnige wijze gevangen in edelmetaal, dat is liefde...
     Een edelsmid en kunstenaar is in deze computertijd niet meer nodig om die liefdevolle kunstuiting te ervaren.' Knip' het oog van uw geliefde uit een foto, 'plak' die in het medaillon en 'sleep' het geheel naar een mooi vast plekje op uw scherm. Uw eigen digitale oogminiatuurtje!