vrijdag, maart 25, 2022

JE ZELF ZIJN, MAAR WEL SAMEN



Onze sanseveria-carnavalsact met de vaste vriendengroep was dit jaar een bijzondere ervaring. Een paar dagen jezelf even anders voordoen, maar toch dicht bij jezelf blijven, omringd door vrienden en oude schoolgenoten uit lang vervlogen tijden. Je leeft door herinneringen te delen en nieuwe te maken. Soms wordt het emotioneel, bijvoorbeeld bij warme herinneringen aan een onlangs overleden vriend, terwijl ‘zijn’ Limburgse Beppie Kraft zingt over d’n hiemel. Of wanneer je een arm om iemand slaat die een slechte prognose heeft, wetende dat er misschien geen volgend jaar meer is om samen carnaval te vieren. Nog één keer samen beleven, weten en voelen dat het leven pas eindigt als je niet meer voortleeft in de gedachten van anderen.

     In onze huidige individualistische samenleving is het zoeken naar verbondenheid met anderen niet vanzelfsprekend. Alles draait tegenwoordig om het individu. Vroeger betekende ‘jezelf zijn’ vaak het kiezen voor je eigen waarden, meestal tegen de stroom in (Bas Heijne over Gilles Lipovetsky, NRC,30-12-2021). Individualisme is inmiddels geëvolueerd tot een recht om het eigen belang boven het gezamenlijke te stellen. Complotdenkers gaan met hun ideeën zelfs nog een stap verder; zij creëren hun eigen waarheid, waarin zij zichzelf en hun opvattingen centraal stellen, met verlies van zingeving en vervreemding als gevolg (Cees Zweistra, Trouw, 25-09-2021).

     Waarheden zouden altijd gebaseerd moeten zijn op feiten, maar wel in de juiste context en up-to-date. Helaas baseren we onze visie op de wereld vaak nog op feiten die we tijdens onze schooltijd hebben geleerd (Factfulness, Hans Rosling, 2018). De werkelijkheid is echter veranderd. Ondanks extreme omstandigheden in verschillende conflictgebieden gaat het wereldwijd veel beter met de welvaart dan de meesten van ons denken. Zo is het inkomen per hoofd van de bevolking de afgelopen decennia aanzienlijk gestegen. Waar het inkomen stijgt, zien we een daling in het aantal kinderen per gezin, een hogere levensverwachting, een toename van het opleidingsniveau, enzovoort. Opvallend is dat we wereldwijd, wanneer het inkomen per hoofd van de bevolking op hetzelfde niveau komt, binnen én tussen culturen op dezelfde manier gaan drinken, eten, reizen en slapen. IKEA kan daarom met dezelfde producten wereldwijd de midden- en hogere-inkomensgroepen bedienen, zelfs met sanseveria’s.

     Samenleven en jezelf kunnen zijn vraagt echter meer dan samen dezelfde sanseveria’s kopen; het vraagt om gezamenlijke ervaringen en belevingen.