LIEGEN

Wie weleens slechte punten op school haalde, is er vertrouwd mee: een leugentje om bestwil moet kunnen. Gewoon even die 3.2 voor het S.O.-tje Duits vergeten, als je moeder belangstellend vraagt of je nog cijfers hebt teruggekregen. Even vergeten, moet toch kunnen? Volgende keer compenseren met een hoger punt en niemand die het komt te weten. Moet je natuurlijk wel dat hogere punt halen.
     Toch raken heel wat mensen met zichzelf zo in de knoop, dat ze geen andere weg zien de waarheid structureel te verdraaien. Ze beweren stellig dat ze hun beloftes zijn nagekomen en verschuilen zich achter excuses zoals een falende techniek, 'mailtje toch echt verstuurd'. Opnieuw sturen lukt even niet, want ' stom, stom ik heb het mailtje al gedeleted'. Pff weer wat tijd gewonnen, denken ze. Tijdrekken wordt en strategie, maar uiteindelijk stapelen de leugens zich op.
      In een tijd waarin alles via media breed wordt uitgemeten, liggen privézaken binnen enkele minuten op straat. Leugenaars raken verstrikt in hun eigen verhalen en verzinnen de meest onwaarschijnlijkste voorvallen om zichzelf te redden. Als hun verzinsels inspelen op sociaal onbehagen, zijn springen populisten niet te beroerd om een charitatieve inzameling te organiseren om het slachtoffer te helpen. Maar weken later wordt in een klein krantenberichtje gemeld dat het hele verhaal door het slachtoffer verzonnen was.

Dit soort mediacircussen is niet alleen pijnlijk voor de leugenaar, maar nog schadelijker voor de echte slachtoffers van geweld of ander sociaal ongewenst gedrag. Hun problemen krijgen minder aandacht, omdat sensationele verhalen de schijnwerpers stelen. 'De leugen regeert' heet een tv-programma of lokken media de leugens uit door hun honger naar excentrieke en spectaculaire nieuwsberichten?

aanvulling op 27 december 2005:

Het onderwerp ‘liegen’ is actueler dan oorspronkelijk voorzien. Op de dag van de plaatsing blijkt dat één van de belangrijkste medische researchresultaten van de afgelopen jaren, revolutionaire stamcellijnen,  ook bij elkaar gelogen zijn. Hwang Woo-Suk, ooit geroemd als pionier in stamcelonderzoek, bleek zijn resultaten volledig te hebben vervalst. "De data in het tijdschrift Science kunnen niet worden gezien als een simpele vergissing, maar als opzettelijke vervalsing, gebaseerd op twee stamcellen", aldus de onderzoekscommissie. "Dit is een serieuze wandaad die de fundamenten van de wetenschap heeft beschadigd." Liegen komt dus ook voor in de medische wetenschap, en niet bij de minste.

 

OMGANG

De behoefte aan een vredige omgeving lijkt bij Nederlanders steeds vroeger te komen. De Sint had de pakjes nog maar net door de schoorsteen gegooid of de kerstlichtjes flikkerden al in de winkelcentra. Ook bij ons thuis wordt de kerstboom steeds eerder aangeschaft. Gelukkig viel de prijs mee, een verse blauwspar van 2 meter met kluit, voor slechts € 5,- .
     Ondertussen wijdde de NRC een artikel aan de toenemende botheid van Nederlanders. Volgens landgenoten die in het buitenland zijn geweest, worden we steeds botter. Dat was al zo in vorige eeuwen - Casanova vond de Amsterdammers in 1758 al heel vrij in de omgang- maar het lijkt steeds botter te worden. We hebben zelfs al een minister van Buitenlandse Zaken die Bot heet, maar dat zal wel toeval zijn! In trein en tram maak ik de botheid dagelijks mee: mensen laten anderen niet rustig uitstappen, uitgebreid bellen en ongegeneerd keihard tegen schreeuwen elkaar, zodat iedereen gedwongen mee moet luisteren.
     Is gebrek aan manieren erg? Volgens de Britse journaliste Lynne Truss verlies je dan de vaardigheid om je in anderen te verplaatsen. Dat maakt je minder bewust van andermans ruimte van anderen, de belangen en wensen en belemmert goede communicatie. Die vaardigheid maakt iemand een goed onderhandelaar. Je merkt het verschil gelijk in België: daar geen Hollands haantjesgedrag, rustig overleggen met aandacht voor wat gezegd én vooral niet gezegd wordt.
     Op de kerstmarkt in de buurt lijkt het beter te gaan ofschoon je over de hoofden kon lopen. Met een glas gluhwein in de hand toont iedereen respect voor elkaar. De vraag blijft of de meesten nog de christelijke betekenis van Kerstmis weten. Voor het terugdringen van de Hollandse botheid is het te hopen dat ze die kerstlichtjes blijven verbinden met de vredesgedachte.

SINTERKLAAS IN ITALIË

Vrijdagavond was het weer even hectisch in ons gezin. Door slecht aansluitende treinen kamen mijn kinderen een uurtje te laat voor de Sinterklaasavond. Dat gaf mij de mogelijkheid om nog zes extra gedichten te schrijven. Want gedichten horen er nu eenmaal bij. 

De een viert sinterklaas alleen nog met de kleine kinderen, de ander kiest voor kerst. Wij vieren het met het hele gezin nog ouderwets, met gedichten en met surprises. De kinderen staan erop dat we deze traditie voortzetten. De avond erna doen we het nog dunnetjes over met de hele familie, geheel conform de wens van mijn reeds jaren geleden overleden vader. Eerst een gezamenlijke maaltijd, altijd een visbuffet, en daarna uitpakken.
     Op veel lijstjes prijkt dit jaar Jamie Olivers kookboek over de Italiaanse keuken, ook bij mijn vrouw. De kinderen kwamen gelijk met de kritische opmerking of ik het boek doorbladerde als menukaart of als kookboek. Mijn vrouw kan zo extreem goed en snel koken dat ik nooit aan de bak kom. Opvallend is de inleiding van Oliver. Hij raakt helemaal verliefd op de Italiaanse keuken én vooral op de Italiaanse levenswijze op het platteland. Een manier van leven waar familie en vrienden centraal staan, chauvinisme voor de heerlijkheden van de eigen stad en dorp, optimaal genieten van eenvoudige middelen. Jonge meisjes leren al vroeg alles van de heerlijke pasta en pesto bereiding. 
     Nogal wat mensen die het kookboek van Oliver kopen vinden Sinterklaas maar een belastend feest en slaan het over. De levenswijze die volgens Jamie de verklaring vormt voor de heerlijke keuken van Italië past echter precies bij het Sinterklaasfeest: samen zijn, tradities koesteren en genieten van wat je hebt. Koken volgens het kookboek levert heerlijke gerechten op, maar misschien is het nog beter om die onderliggende levenswijze te omarmen, dat maakt alles nóg smakelijker.