Het plotselinge overlijden van een zeer goede vriend door een tragisch ongeval thuis deed me opnieuw beseffen dat we allemaal weliswaar door het leven stromen, maar dat uiteindelijk de dood op ons wacht. Soms kan het leven van de ene op de andere dag abrupt eindigen, met een diepe emotionele en ingrijpende impact voor iedereen die erbij betrokken is.
Tijdens deze pandemie heeft de culturele sector, een van de zwaarst getroffen sectoren, dit abrupte einde meermaals ervaren. Exposities, voorstellingen en evenementen waar maandenlang aan is gewerkt, werden plotseling stopgezet. Alleen ‘doorstroomlocaties’ zonder vaste zitplaatsen mochten deels doorgaan. Dit geldt ook voor de expositie Museum of the Moon in de Grote Kerk Breda. Deze maaninstallatie, een werk van de Engelse kunstenaar Luke Jerram, komt het beste tot zijn recht in het donker, wanneer de echte maan en de sterren zichtbaar zijn. Jammer genoeg stopt de doorstroming juist dan vanwege de avondlockdown.
Het stimuleren van doorstroom naar nieuwe woningen kan helpen om het wereldwijde probleem van woningtekort en stijgende huizenprijzen aan te pakken. Ouderen wonen vaak in te grote huizen, maar zijn honkvast. Ze zijn tevreden met hun eigen woning en het alternatief, meestal appartementen, kost vaak meer dan hun huidige huis oplevert. Bovendien moeten ze buitenruimte en privacy opgeven. Appartementencomplexen kunnen het gevoel van eenzaamheid versterken, terwijl dat juist een groot probleem is bij ouderen. Architect Nick van Dijke wil bouwen tegen eenzaamheid door sociale verdichting: het bouwen van kleinere wooneenheden in clusters van zes tot acht woningen, soms met een gemeenschappelijke tuin of gezamenlijke huiskamers en ontmoetingsruimtes (BN DeStem, 30-11-2021). De toegevoegde waarde wordt nog groter als nieuwe bewoners bij de woningbouwvereniging moeten solliciteren en worden geselecteerd op hun gemeenschapszin in plaats van hun inkomen (BN DeStem, 02-12-2021). Samenleven met anderen is voor eenzamen in deze sterk individualistische maatschappij zoveel waardevoller dan wonen in een geïsoleerd appartement. Dit laat hun leven vloeiender naar het einde stromen dan een leven vol eenzaamheid en stroeve momenten.
Dit jaar zijn wij vanuit ons eigen huis doorgestroomd naar vier tijdelijke woonplekken. Dit was noodzakelijk vanwege onze eigen verbouwing en die van de kinderen. Het bood een ideale kans om te testen of onze dromen over wonen elders, zowel in de stad als daarbuiten, echt overeenkomen met de werkelijkheid. Zo woonden we telkens een maand in vier droomopties: gelijkvloers in onze eigen wijk, dynamisch in de binnenstad, luxueus in een zonnige en warme stad aan de Middellandse Zee, en rustig in het buitengebied dichtbij huis. Elke locatie had zijn voor- en nadelen, maar in de evaluatie kwam steeds opnieuw ons eigen huis als beste uit de bus. De doorstroom naar een ander huis staat voorlopig even ‘on hold’, in de hoop dat ons leven nog een tijdje rustig mag blijven stromen en niet abrupt eindigt. Verdrietig dat het onze vriend niet was gegund om verder door te stromen.
