NIEUWE GELUIDEN (KERST 2016)

In de slanke kerktoren van de Grote Kerk van Breda ondersteunen eeuwenoude klokken de bijzondere uitstraling van dit gebouw. Met de toren in zicht en het geluid van de klokken in de oren, voelt de Bredanaar zich weer thuis. Dit jaar draagt het klokkengeluid, dankzij de 3FM-actie Serious Request, via radio en tv zelfs ver buiten de grenzen van de kerk bij aan het goede doel. Ook de muzikale grenzen van het klokkenspel zijn onlangs verlegd: de beiaard is voor toekomstige generaties uitgebreid met een extra octaaf. Het huis van mijn oma staat recht tegenover de ingang van de kerk. De beslissing om als familie één van de nieuwe klokken te schenken, als teken van verbondenheid, is rationeel goed te onderbouwen. Toch draait het veel meer om het gevoel. De gift in de vorm van een klok met de juiste klank, de Sol-toon, bezorgde de hele familie een kippenvelmoment. Een eeuwigdurende Sol-klank dankzij een eenmalige actie.

     In de kerstperiode lijken we meer ruimte te geven aan onze primaire gevoelens en wat minder aan de ratio, die vaak overheerst in ons drukke dagelijks leven. In 2016 werden we diverse keren verrast door mensen die gedurende het jaar lak hadden aan het rationeel onderbouwen van beslissingen met behulp van cijfers en analyses. In tijden waarin vertrouwen in de ander vaak ontbreekt en gevaar dreigt, blijken velen ongevoelig voor de overtuigingskracht van kille data, en maken ze keuzes op basis van hun gevoel. Dat is heel natuurlijk, want bij dreigend gevaar reageren onze hersenen op geurprikkels voordat de ratio ons gedrag kan beïnvloeden. Niet zo vreemd dat ons primaire gevoel andere reacties oproept dan onze secundair reagerende ratio.

     In de kersttijd hebben we meer liefde en aandacht voor onze medemens. Via voedselbanken, collectes en donaties willen we anderen laten delen in onze welvaart. Wanneer we goed willen doen, maken we vaak geen rationele keuzes. Zo zouden we bij wijze van spreken eerder een schreeuwende baby uit een brandend huis redden dan een schilderij van Picasso, ook al zou de waarde van dat schilderij het leven van talloze anonieme kinderen elders kunnen verbeteren. De spontane bijdrage aan Serious Request van de 6-jarige terminaal zieke Tijn is daarom zo bijzonder. Helemaal passend bij de huidige jonge generatie, wil hij niet alleen dromen en idealen hebben, maar deze ook uitvoeren. Nu zijn hart volgen, nu de wereld een beetje beter maken. Met zijn actie verbindt Tijn het sterke gevoel van medeleven met een individueel leed met een rationele overweging voor het collectieve resultaat. Zijn aanwezigheid zal volgend jaar voorbij zijn, maar de ruim € 2 miljoen die zijn lak-aan-test opleverde, zal nog vele jaren talloze kinderen helpen.

     Wat is er mooier dan met een tijdelijke actie blijvend bij te dragen aan een betere wereld? Dat is toch de essentie van het vieren van de geboorte van Christus. Ik wens u en uw dierbaren een verlicht, inspirerend en liefdevol kerstfeest en een gelukkig en gezond 2017 toe.

GENOT TUSSEN EN MET CULTUREN

Tegenwoordig moet je snel zijn als je je wilt inschrijven voor een crowdfundingproject; ze zijn vaak in een mum van tijd vol. Een financieel en inhoudelijk getoetst MKB-bedrijf haalt tegenwoordig via crowdfundingplatforms in een uurtje honderdduizenden euro’s op. Particuliere Dagobert Duck-geldpakhuizen staan te popelen om te profiteren van deze nieuwe investeringsmogelijkheden. Veel initiatieven richten zich op de wensen van toekomstige klanten om luxe te ervaren, en importeren graag rijke ervaringen uit andere culturen. De Grieken en Romeinen kenden deze kunst al, en wij houden ook van de beleveniseconomie.

     Afgelopen week verliep de inschrijving voor een luxe partycentrum plotseling stroef; het initiatief was specifiek gericht op de moslimgemeenschap. Nederlandse multiculturele investeerders waren niet snel te porren om te investeren in een luxe ervaring die slechts op één culturele gemeenschap gericht was.

     Sam Dillemans is een internationaal erkende Vlaamse schilder, bekend om zijn vaak in donkere aardetinten en met dikke verftoetsen geschilderde werken. Hij produceert op grote schaal en wil zijn creaties graag zoveel mogelijk met anderen delen. Daarom heeft hij het heft in eigen handen genomen om een permanente expositie van zijn werk te realiseren: Sams eigen museum. In Antwerpen, vlak bij zijn atelier en de plek waar Van Gogh enige tijd werkte, is een oud pand gerenoveerd tot tentoonstellingsruimte. Sam woont al 25 jaar in de wijk Borgerhout, ook wel ‘Borgerokko’ genoemd, een wijk met veel inwoners van buitenlandse, vooral Marokkaanse, afkomst. Het pand staat open voor een breed publiek en de expositie is vanwege de grote belangstelling verlengd. Sam durft te investeren in prachtige kunst voor alle culturen te midden van diverse culturele gemeenschappen.

     In het hart van Malaga kun je je onderdompelen in de rust van Arabische baden. De luxe Hammam Al Andalus, met warme en koude baden, verwarmde stenen banken en diverse massagetafels, overtreft alle verwachtingen. Met het personeel, het kaarslicht en de invallende zon waan je je twee uur lang in Efteling’s sprookjesachtige Fata Morgana, maar dan echt. Genieten van massages en baden uit een andere cultuur, samen met bezoekers uit alle windstreken, is een weldaad voor lichaam en geest. Als Hammam Al Andalus hier een filiaal wil openen, ben ik gelijk te porren voor de crowdfunding. Even haasten om te crowdfunden en dan snel multicultureel onthaasten.

 

DE KLEUR VAN BEELDTAAL

                                       

😀  😡  🙏  🙌  😰  😍

De film in het Picasso-museum in Malaga, zijn geboorteplaats, laat zien hoe Picasso ogenschijnlijk kinderlijk eenvoudig, de verf op het doek aanbrengt. De combi van gemaakte kleurkeuze en achterliggende gevoelens is niet zo eenvoudig te doorgronden. Onze lieftallige Spaanstalige gids gaf haar eigen draai aan de communicatie tussen schilder en kijker, alles was geniaal, maar of het klopt?

     Ons kleinkind zegt nu ‘mama’, haar eerste woordje, net als bijna elk kind waar ook ter wereld. De daaropvolgende woordjes zijn per moedertaal verschillend en begint de hapering in de internationale communicatie. Kleinkinderen van nu communiceren vaak sneller via beeldtaal op mama's smartphone dan met woorden. Foto's en icoontjes volstaan op de phone, praten is geen noodzaak. Eerst de icoontjes leren dan de woordjes. Met drie buitenlandse schoonzonen vanuit andere culturen is de kans groot dat ook onze toekomstige kleinkinderen van elkaar zullen verschillen. De berichtjes op onze familie Whats-app zijn een mengelmoes van icoontjes gecombineerd met woorden in het Tongaas, Iers, Duits, Engels en Nederlands. Ook kleurgebruik verschilt. De Ier gebruikt veel groen en de Nederlander oranje-kleuren die vaak teruggaan op eeuwenoude tradities en politieke verschillen. Achter de blauwe band die het Noor-Ierse groene voetbalshirt doet verschillen van het Ierse, gaan bloedige twisten schuil tussen katholieken versus protestanten. Geen Europees land was ooit zo verdeeld als het Ierse continent en toch zongen beide supportersgroepen tijdens de afgelopen EK samen hun teams toe. De kleur groen riep dezelfde gevoelens bij hen op, zorgde voor verbondenheid. 

     Iedere nationaliteit gebruikt zo een eigen kleurcombinatie, om uiting te geven aan hun nationale trots. Tijdens hun huwelijk pronkten mijn dochter en haar man met een rood/geel/zwarte kralenketting uit Tonga. Dezelfde kleurencombinatie die de Duitsers en Belgen gebruiken om hun nationale trots uit te stralen. Communicatie tussen nationaliteiten kan problematisch zijn als eenzelfde kleur een ander gevoel oproept. Als grootouder wil je natuurlijk geen ruzie tussen internationale kleinkinderen. Maar hoe dat te voorkomen? Misschien dat een wereldwijde standaardisatie van kleurgebruik in icoontjes een eerste belangrijke stap kan zijn. Kinderen leren zo al vroeg een universele beeldtaal, die ze later als kunstenaar kunnen gebruiken. En gidsen in musea? De gids in het museum van Picasso hoeft zich daarover geen zorgen te maken, die kan haar eigen vrije interpretatie, met trots blijven geven, waar of niet. Picasso wist als geen ander met simpele kleuren diepe gevoelens op te roepen, hij was dan ook geniaal. Dat vinden grootouders van hun kleinkinderen trouwens ook al snel.