Met vier mannen zitten we tijdens onze retraite samen met een tiental zusters in de kerk van het oudste vrouwenklooster van Nederland. Dagelijks staan de zusters stil bij hun voorgangsters die op diezelfde dag zijn gestorven, soms al honderden jaren geleden – vandaag iemand uit 1544. Hoe zou die zuster herinnerd willen worden?
Tijdens de dagen dat we in het kloosterritme meedraaien, proberen we ons eigen leven te overdenken. Je voelt hoe stilte je tot de kern kan brengen; stil zijn maakt je alert voor wat echt belangrijk is in het contact met anderen. Tijdens de lunch raken we aan de praat met de enige andere gast, een jonge vrouw. Opvallend is dat we ons allemaal voorstellen met de gebruikelijke weetjes over onze families en werkervaringen. Hoe typerend is dat werkverleden eigenlijk? Als we terugkijken op het leven van een overledene, komt het werkverleden weinig tot niet aan bod en worden toch meestal de unieke talenten en eigenschappen genoemd. “Met welk talent willen wij herinnerd worden?” Dat werd het thema van onze retraite. Kunnen we ons in de toekomst misschien nog sterker profileren met wat ons werkelijk onderscheidt?
Normaal gesproken is het onmogelijk om op het hoogste punt van de Domtoren in Utrecht te staan, maar dankzij de restauratiewerkzaamheden is het nu eenvoudig via de bouwlift. Een dakdekker is de leistenen op het allerhoogste puntje van de toren voorzichtig aan het vervangen. Beneden kijken voorbijgangers omhoog. Hier bovenop zie je pas goed hoe ver de liefde en het vakmanschap van de beeldhouwers reikte; alleen vanaf deze hoogte kun je de fraai bewerkte natuurstenen bewonderen. Wie anders kon ze destijds zien? Het is een kunstzinnige uiting van het christendom dat 1500 jaar lang onze cultuur en moraal vormgaf, iets waar we in onze tijd misschien te abrupt afscheid van hebben genomen (Yvonne Zonderop, NRC, 21-04-2018). Al jaren lukt het me om tijdens de 40-dagen vastenperiode na carnaval alleen een lichte lunch en avondmaaltijd te eten, enkel non-alcoholische dranken te drinken, en niet te snoepen. Diepmenselijke noties zoals naastenliefde krijgen tijdens deze vastenperiode bij mij meer ruimte dan de nootjes die vlak voor mijn neus staan bij mijn Spa Rood op het cafétafeltje. Terwijl ik enorm kan genieten van snacks en drankjes, kost het me in deze periode toch weinig moeite om ze te laten staan.
Singularity Hub meldt dat door allerlei medische interventies veroudering inmiddels vertraagd of zelfs omgekeerd kan worden, waardoor de maximale menselijke levensduur deze eeuw dramatisch kan stijgen. De verlenging van het leven is een boeiend thema, maar tegelijkertijd wordt steeds duidelijker hoe bepalend onze eerste levensjaren (zelfs de tijd in de baarmoeder) zijn voor de rest van ons leven. De onbevangenheid van onze kindertijd verdwijnt in de loop van ons leven onder allerlei lagen; ‘overleven’ wordt daarna belangrijker dan ‘leven’. Velen van ons verliezen beetje bij beetje wat we zelf belangrijk vonden (Rob de Leeuw, Volkskrant, 16 maart 2023). Het is goed om tijdens ons leven steeds opnieuw verbinding te maken met onze eigen kindertijd, zodat anderen straks bij onze dood stil kunnen staan bij onze, in onbevangenheid, nog verder ontwikkelde mooie talenten.
