Tijdens de Dutch Design Week (DDW) in Eindhoven werd ik weer helemaal blij en vol energie van de sprankelende, innovatieve sfeer. Het is geweldig om te zien hoe jong talent zich inzet voor een positieve toekomst en bewuster wil omgaan met het milieu. Heel bijzonder is het om deze unieke internationale opeenstapeling van innovaties te ervaren, afkomstig van talenten met diverse achtergronden en nationaliteiten — in een stad die eind jaren 90 nog economisch moest krimpen door massaontslagen bij bedrijven als Philips en DAF.
Alles in ons leven lijkt te draaien om groei, maar soms is krimp juist beter, zeker voor het milieu. Toch blijven we in alles liever groeien dan krimpen. De gemiddelde Nederlandse man is nu bijvoorbeeld zo’n 20 centimeter langer dan 200 jaar geleden, toen we nog tot de kortste mannen van Europa behoorden. Kunstenaar Arne Hendriks, ‘artist in residence’ bij de Rabobank, pleitte op de DDW ervoor om Nederlanders — de langste mensen ter wereld — te laten krimpen tot een lengte van 50 centimeter. Volgens hem past deze lengte beter bij de aarde, met een aanzienlijk kleinere ecologische voetafdruk. Het is zelfs een kwestie van overleven, want kleinere mensen gebruiken minder grondstoffen. Ook bij dinosauriërs waren het immers de kleinste en lichtste soorten die na een meteorietinslag het langst overleefden. Kan design ons misschien helpen om positief te denken over krimp?
- 140 - - 141 - |
‘Less is more’ is rationeel gezien goed voor het milieu, maar hoe zorg je ervoor dat het ook goed voelt? Niet door slimme marketingtrucs zoals ‘krimpflatie’, waarbij fabrikanten onopvallend minder van hetzelfde product in dezelfde verpakking voor dezelfde prijs verkopen. Wat helpt dan wel? Met goed design kun je aan ‘less’ toch een gevoel van ‘more’ meegeven. Krimpresultaten kunnen bijvoorbeeld als een stijgende lijn worden weergegeven, wat een positiever gevoel geeft dan een dalende lijn vergeleken met de oorspronkelijke situatie.
De eerste ontwerpers van wegwijzers gebruikten pijlen die omhoog wezen om de richting aan te geven. Dit was logisch, want deze pijlen werden ontworpen door Romeinen en symboliseerden de fallus, die de weg naar hoerenbuurten en bordelen wees (Wikipedia). Het positieve emotionele gevoel dat een omhoog wijzende pijl oproept, kan zelfs de verkeersdoorstroming bevorderen. Daarom zijn de pijlen op Nederlandse verkeersborden voor recht doorgaand verkeer in het afgelopen decennium omgedraaid: van omlaag naar omhoog wijzend. Dit geeft niet alleen een beter gevoel, maar hopelijk ook een positief effect op de verkeersveiligheid.
Tijdens Allerzielen was het vrij rustig op de begraafplaats in onze buurt. Het prachtig vormgegeven graf van Rein Welschen, die in 2013 overleed, springt eruit door zijn schoonheid. Als burgemeester van Eindhoven legde hij in economisch zware tijden de basis voor het succesvolle ‘innovatie-ecosysteem’ Brainport, een samenwerking tussen regionale overheden, bedrijven en kennisinstellingen. De sprankelende, vernieuwende sfeer van de DDW is een van de resultaten daarvan. Op een verder stille begraafplaats besef je des te meer dat bijzondere projecten altijd de eerste stap van een gedreven individu nodig hebben. Ik heb hem daar even speciaal voor bedankt. Rein kan trots zijn op het resultaat van die eerste stap.
