Het is een vak van knippen én verbinden. Net als veel van zijn collega’s is Laurenz, de kapper van mijn vrouw, een echte verbinder en goed op de hoogte van hoe het met zijn klanten gaat. Over zijn eigen leven, inclusief zijn relatie met een toyboy, zwijgt hij. Na het winnen van een verhalenwedstrijd van NRC durft hij het aan om een echt boek te schrijven.
Zijn deze maand verschenen debuutroman, Verknipt, beschrijft hoe we in het verbinden met anderen steeds weer op onszelf worden teruggeworpen. Laurenz wordt in alle eenzaamheid verraden door een verknipte persoonlijkheid: zijn 30 jaar jongere toyboy. Wat begint met een intense, erotische kennismaking in een café, mondt uit in een korte, heftige relatie vol erotische hoogtepunten, maar ook angstaanjagende dieptepunten. Niemand in het café waarschuwt hem voor de gevaarlijke kant van deze jongen.
Kenmerkend voor een tijd waarin we veel houvast verliezen en steeds meer op onszelf teruggeworpen worden (Wende Snijders, NRC, 21-10-17). We missen de steun van ons sociale netwerk, die ene subtiele hint van vrienden om het bij een blik op die bloedmooie jongen te houden. In zijn zoektocht naar verbondenheid wordt Laurenz op zichzelf teruggeworpen, wat uiteindelijk leidt tot een persoonlijke omslag van kapper naar schrijver.
De technologische revolutie maakt ons welvarender, maar niet per se gelukkiger. Technologie verbindt alles en iedereen, maar dat betekent niet dat alles ook geïntegreerd is. Het internet blijft een verzameling onsamenhangende stukjes. We krijgen het idee dat we zelf, zonder hulp van anderen, onze zaken kunnen regelen. Een simpele reis boeken lijkt makkelijk, totdat Ryanair die reis opdeelt in talloze stappen met elk hun eigen prijskaartje. Iedere onoplettendheid bij het boeken van stoel-, wachtrij-, maaltijd-, of andere opties kost je geld. Een 24-uurs vlucht naar onze dochter in Auckland, met tussenstops, doet ons verlangen naar de heropleving van de reisadviseur: het reisbureau dat jouw wensen als klant kent en de beste boekingsopties kan vinden. Zulke verbinders zijn de smeerolie van de maatschappij – het kost wat, maar kan je veel narigheid besparen.
Ter voorbereiding van een buurtproject om de sociale cohesie in mijn oude wijk te versterken, sprak ik met zo’n vijftien welzijnswerkers en zorgprofessionals. Veel eenzaamheid is oplosbaar als je achter de voordeur komt van degenen die hun hulpvraag niet uiten, maar wel hulp nodig hebben. Vroeger wist je, via de bekende gezichten in de wijk zoals ‘Geert de groenteboer’, ‘Carla de kapster’ en ‘Cor de kapelaan’ wie wat extra zorg kon gebruiken. De zorgprofessionals kunnen me anno 2017 echter geen enkele ‘Geert, Carla of Cor’ aanwijzen. Door het ontbreken van zulke verbinders is de maatschappij stroever geworden. Zij konden hun vak uitoefenen en tegelijkertijd verbinden. Sociale media verbinden ons nu meer dan ooit, maar verlinken ons tegelijkertijd ook. We trekken ons terug in onze eigen cocons en vermijden face-to-face-contact met buren, kassamedewerkers en vrienden (Lynn Berger, De Correspondent, 21-09-2017).
We missen de verbinders van vlees en bloed, die zijn wegbezuinigd en door de markt naar de marge gedreven. We missen de mensen die ons in deze verlinkte en verknipte maatschappij kunnen verbinden – een vak van verbinden ná het knippen.