Bewuste rust in de schijnbaar vrije tijd, zoals tijdens de vakantie, lijkt vaak de beste ideeën op te leveren. Voorafgaand aan zo’n vakantieperiode gaat echter vaak veel tijd verloren aan het zoeken op internet naar een vakantiehuisje, dit keer in de omgeving van Weimar, het land van Goethe. Na een eerste selectie blijven er meestal nog veel mogelijkheden over. Het selectieproces vereist dan voortdurend bewustzijn van wat ontbreekt in de algemene informatie. Ontbrekende overzichtsfoto’s van het verblijf, detailfoto’s van bloemen op tafeltjes, een overdreven focus op één bepaald aspect—het zijn allemaal signalen om extra alert te zijn. Elke keer opnieuw inleven in de nieuwe optie, steeds de ‘zwakke’ punten proberen te ontdekken, en uiteindelijk teleurgesteld zijn omdat iets niet klopt; het is een onrustige periode, meestal vlak voor het slapengaan. Meer tijd in de selectie steken biedt echter geen garantie voor een geschiktere vakantiebestemming.
De ingebeelde virtuele werkelijkheid tijdens het eindeloos surfen op internet valt vaak in het niet bij de échte beleving van die allereerste minuut op de bestemming. Wanneer blijkt dat het ‘chalet’ eigenlijk een ‘stacaravan’ is, of dat het ‘relatief goedkope appartement’ deel uitmaakt van een verder verlaten ‘luxe villa’ met Wedgwood-servies en een tuin van 600 m², valt de schijnbare rust soms tegen.
Wat is nu de beste vorm van rust, en beperkt die zich alleen tot de vakantie? In zijn huis in Weimar wordt duidelijk dat Goethe in de ochtend het meest productief was; in de zomermaanden stond hij al om vijf uur ’s ochtends op. Dat is niet verwonderlijk, want volgens Alex Soojung-Kim Pang staan veel creatieve denkers vroeg op en gaan direct aan het werk. Een dag die begint met werken geeft de rust om daarna zonder schuldgevoel van vrije tijd te genieten. In zijn boek Rust in uitvoering wijst Pang op het belang van actieve rust: je moet bewust tijd vrijmaken voor rust en onnodige afleidingen vermijden. Deze bewuste rust in schijnbare vrije tijd leidt vaak tot de beste ideeën.
In de vakantietijd is de verleiding om bezig te blijven makkelijker te weerstaan, en kun je ervaring opdoen met rust nemen als dat je doel is. Je hersenen staan dan zeker niet stil, integendeel. In rust zijn je hersenen nauwelijks minder actief dan in de werkstand. Volgens Dalí lost je brein in deze onbewuste toestand juist de meest subtiele en complexe problemen op, problemen die je in een waaktoestand bewust niet zou kunnen oplossen. Vervolgens kun je dan bij terugkeer in je werk de uitdaging aangaan om die creatieve inzichten uit je onderbewuste naar boven te halen.
“Hoe meer kennis, hoe meer twijfel,” luidt een van Goethe’s vele mooie uitspraken. Dat geldt ook voor de zekerheid of een online reservering van een huisje goed is doorgekomen. Tijdens een van onze vorige vakanties, midden in het hoogseizoen, parkeerden we onze auto voor de poort van het gehuurde huisje in de Provence. De spelende kinderen in de tuin deden al vermoeden dat het huisje aan een andere familie was verhuurd. Dat klopte. Uiteindelijk vonden we via de verhuurster een slaapplaats in een appartement in een deels gerenoveerd, prachtig luxe huis. Alles was perfect geregeld door de eigenaresse, mevrouw Von Goethe, de (inmiddels ex-)vrouw van de achter-achterkleinzoon van ‘de echte’ Goethe. Door een misverstand in de boeking vonden we onbewust toch onze actieve rust op het onverwachte landgoed van Goethe.
